Το καππάριν

                                     

Φυλλοβόλος θάμνος ύψους μέχρι 1,5 m. Νεαροί βλαστοί ίσιοι ή τεθλασμένοι, άτριχοι ή τριχωτοί ιδιαίτερα προς την κορυφή. Φύλλα ωοειδή, ελλειπτικά, αντιστρόφως ωοειδή ή σχεδόν κυκλικά, μήκους μέχρι 5 εκατοστόμετρα, πράσινα ή κυανοπράσινα. Άνθη ερμαφρόδιτα, μονήρη, μασχαλιαία, ελαφρά ζυγόμορφα. Εξωτερικά σέπαλα μεγαλύτερα από τα εσωτερικά. Πέταλα άσπρα με ιώδεις ή πορφυρές αποχρώσεις. Καρπός ωοειδής ή ελλειψοειδής, μήκους 2-4 εκατοστόμετρα. Ανθίζει από τον Μάιο μέχρι τον Σεπτέμβριο (τα άνθη ανοίγουν αργά το απόγευμα μέχρι το πρωί).

Πολύ κοινό, ιθαγενές είδος της Κύπρου. Το συναντούμε σε διάφορους τύπους οικοτόπων όπως Θερμο-Μεσογειακούς και προερημικούς θαμνώνες, φρύγανα με αφάνες και θυμάρι, δάση ελιάς και χαρουπιάς και δάση τραχείας πεύκης. Απαντά σε διάφορες περιοχές όπως: Ακάμας, Λυσός, Κάμπρος, Όμοδος, Παναγιά, Αλάμπρα, Λιβερά, δάσος Λακκοβούναρο, Κάρμι, Άγιος Αμβρόσιος Κερύνειας, Φλαμούδι, Επτάκωμη, Λυθράγκωμη κ.α. (υψόμετρο 0 – 900 m).

Οι κάτοικοι της Κύπρου φαίνεται ότι γνώριζαν το καππάριν απο αρχαιοτάτων χρόνων. Υπολείμματα σπερμάτων εντοπίστηκαν στην Χοιροκοιτία (6η χιλιετία π.Χ.), στην Κισσόνεργα (4η -3η χιλιετία π.χ.) και στο Hala Sultan Tekke (12ο αι.π.Χ.) Υπάρχουν επίσης πολλές ιστορικές αναφορές στο καππάριν. Ο Γαληνός γράφει: «Η κάππαρη είναι θάμνος που φυτρώνει πάρα πολύ στην Κύπρο. (…) σαν προσφάγι και φάρμακο, [είναι] κατάλληλη ν’ανοίξει την πεσμένη όρεξη» (Περί των εν ταις τροφαίς δυνάμεων, 2, 34). Αναφορές γίνονται επίσης από τον Θεόφραστο, τον Πλούταρχο, τον Αθήναιο και τον Αντιφάνη. Οι γιατροί της αρχαιότητας χρησιμοποιούσαν ευρύτατα την κάπαρη ως διουρητικό φάρμακο για την αντιμετώπιση της ισχυαλγίας, νευρικών προβλημάτων και άλλων νοσημάτων. Ο Ιπποκράτης τη θεωρούσε «αποχρεμπτική επί πλευρίτιδας». Ο Διοσκουρίδης, που τη συνιστά επίσης ως φάρμακο για πολλά νοσήματα, σημειώνει πως αν βραστεί σε ξύδι, σταματά τον οδοντόπονο με στοματικές πλύσεις.

Όσον αφορά άλλες χρήσεις του φυτού, το καππάριν είναι πολύ γνωστό και ως ορεκτικό όπως αναφέρθηκε πριν. Ο Διοσκουρίδης συνιστούσε να τρώγεται μαγειρευμένο γιατί έτσι είναι καλύτερο για το στομάχι. Ο καλόγερος Αγάπιος Λάνδος (17ος αι.) συνιστούσε να τρώγεται με λαδόξιδο και σταφίδες ή με λαδόξιδο και μέλι. Στα ρωμαϊκά χρόνια η κατανάλωση του καππαριού ήταν τόσο μεγάλη που την επεξεργάζονταν μέσα σε τεράστια βαρέλια με ξύδι. Εκεί έβαζαν τα μπουμπούκια της και μετά τα χώριζαν σε διάφορα μεγέθη περνώντας τα από μεγάλα χάλκινα κόσκινα. Οι πλούσιοι Ρωμαίοι βέβαια δεν καταδέχονταν αυτό το είδος τροφής.

Στην Κύπρο οι ξιδάτοι τρυφεροί βλαστοί (καππάριν), τα μπουμπούκια (κουτρούβιν) και οι τρυφεροί καρποί (αγγουρούδκια), αξιοποιούνται κυρίως στις σαλάτες και στα ορεκτικά, ενώ χρησιμοποιούνται ως άρτυμα σε σάλτες για ζυμαρικά, ψάρια, κρέατα και όσπρια. Στα Κυκλαδονήσια είναι συνηθισμένη η φάβα με κάπαρη. Όσον αφορά την Κύπρο η καλλιέργεια του καππαριού συστήνεται από τον Τομέα Αρωματικών του Τμήματος Γεωργίας, παρόλο που οι φυσικοί πληθυσμοί που υπάρχουν ικανοποιούν σε μεγάλο βαθμό τη ζήτηση.

Όλο και περισσότερο, κάθε απόφαση μας, ατομική ή μέσα στην οικογένεια μας, στην εργασία ή στο σχολείο μας έχει σημαντικό αντίκτυπο στο φυσικό περιβάλλον. Οι καθημερινές μας συνήθειες θα καθορίσουν πώς θα είναι ο πλανήτης στον οποίο ζούμε, αλλά και τι περιβάλλον θα παραδώσουμε στις επόμενες γενιές. Ένα πραγματικό χρήσιμο φυτό κυρίως όσον αφορά το διατροφικό κομμάτι αφού όλα τα σπίτια της Κύπρου διαθέτουν ένα μπουκαλάκι με ξυδάτο καππάριν ή κουτρούβιν. Μπορεί να υπάρχουν άφθονα φυτά στο περιβάλλον της Κύπρου, αν θέλουμε όμως και οι επόμενες γενεές να έχουν την δυνατότητα να συνοδεύουν τα φαγητά τους με αυτό το ορεκτικό οφείλουμε να το διατηρήσουμε. Στο χέρι μας είναι.

 

ΠΗΓΕΣ:

  1. Τα βότανα στην Κουζίνα – Μαγειρική με επιλογές από το φαρμακείο της φύσης.
  2. Αρωματικά και Αρτυματικά Φυτά στην Κύπρο – Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.
  3. Στην Άκρη του δρόμου.

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ:
https://australianseed.com/…/…/products/capparis-spinosa.jpg

Διαβάστε επίσης

Αγιόκλημα (Lonicera etrusca)

Στο μικρό περιβόλι δέκα δρασκελιές Μπορείς να ιδείς το φως του ήλιου να πέφτει σε ...