Το σύνδρομο του άρρωστου κτηρίου

Μερικές φορές, αρκετοί εργαζόμενοι που εργάζονται σε νεοσύστατα κτήρια με τεχνητά συστήματα εξαερισμού καθώς και ένοικοι νεόκτιστων πολυκατοικιών παραπονούνται για παρατεταμένες διαταραχές οι οποίες εμφανίζονται χωρίς κάποια προφανή αιτία και περιλαμβάνουν ερεθισμούς και φλεγμονές των ματιών, της μύτης και του φάρυγγα, βήχα και βραχνάδα, πονοκεφάλους, κόπωση κλπ. Το φαινόμενο αυτό παρατηρήθηκε εδώ και αρκετά χρόνια στρέφοντας την ιατρική κοινότητα στην αναζήτηση της πιθανής αιτίας και κάπως έτσι γεννάται η έννοια «Σύνδρομο του άρρωστου κτηρίου». Τι όμως αποτελεί το συγκεκριμένο σύνδρομο και πως μπορεί να αντιμετωπιστεί;    

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 παρατηρήθηκαν αυξημένα παράπονα ενοίκων νεόκτιστων κτηρίων και υπαλλήλων νεοανεγερθέντων κτηριακών εγκαταστάσεων όπως γραφεία, βρεφοκομικούς σταθμούς κλπ που αφορούσαν συμπτώματα μη ειδικά για κάποια καθορισμένη ασθένεια. Στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης η κατάσταση αυτή αναφερόταν ως «η ασθένεια του γραφείου» μέχρι και το 1986 όπου ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προσδιορίζει το φαινόμενο και υιοθετεί τον όρο «Σύνδρομο του  άρρωστου κτηρίου» υπολογίζοντας μάλιστα ότι το 10 -30% των νεόκτιστων κτηρίων στον Δυτικό κόσμο αντιμετώπιζαν προβλήματα με την ποιότητα του εσωτερικού αέρα του κτηρίου [1]. Τα συμπτώματα του συνδρόμου κατηγοριοποιούνται στις εξής κύριες κατηγορίες: ερεθισμός στις βλεννώδης μεμβράνες (των ματιών, της μύτης και του λαιμού), νευροτοξικές επιδράσεις (πονοκέφαλοι, κόπωση και εκνευρισμός), άσθμα και συμπτώματα σχετικά με το άσθμα (πίεση στο στήθος και σφύριγμα), ερεθισμός και ξηρότητα δέρματος, γαστροεντερικές ενοχλήσεις και άλλα [1,2]. Τα συμπτώματα αυτά προκύπτουν κυρίως από την κακή ποιότητα του αέρα εντός του άρρωστου κτηρίου και οφείλονται σε χημικούς, φυσικούς και βιολογικούς παράγοντες [1,2,3]. Συγκεκριμένα, στους χημικούς παράγοντες συμπεριλαμβάνονται η φορμαλδεΰδη που αποτελεί προϊόν καύσης της    τσιγάρων και ρητίνης που εμπεριέχεται σε μονωτικά, έπιπλα, συνθετικά υφάσματα και μοκέτες κλπ, το μονοξείδιο του άνθρακα που απελευθερώνεται κατά την καύση τσιγάρων και κατά την ατελή καύση στα κεντρικά συστήματα θέρμανσης, τα οξείδια του αζώτου που απελευθερώνονται κατά την χρήση μαγειρικών συσκευών, τον αμίαντο και τις τεχνητές ορυκτές ίνες που χρησιμοποιούνται σε μονωτικά, φούρνους, σόμπες κλπ και μπορούν να διαφύγουν στην ατμόσφαιρα λόγω κακής συντήρησης και πολλές άλλες ενώσεις που προκαλούν επιβάρυνση στην υγεία του ατόμου [1,2,3]. Στους φυσικούς παράγοντες συμπεριλαμβάνεται το ραδόνιο το οποίο απελευθερώνεται σε κλειστούς χώρους από τα κατασκευαστικά υλικά και το νερό [3]. Τέλος, στους βιολογικούς παράγοντες συμπεριλαμβάνονται βακτήρια, ιοί και μύκητες οι οποίοι αναπτύσσονται στα κλιματιστικά συστήματα και τους πύργους ψύξης ενώ αποτελούν μολυσματικούς παράγοντες σε περίπτωση κακής συντήρησης και μειωμένου εξαερισμού [3,4].   Η αποφυγή του φαινομένου επιτυγχάνεται με την καλή συντήρηση και τον καθαρισμό των κεντρικών κλιματιστικών συστημάτων, με μείωση της ανακύκλωσης του εσωτερικού αέρα στο μέγιστο 30%, με μείωση της χρήσης συνθετικών προϊόντων για την επίπλωση και αποφυγή χρήσης χημικών καθαριστικών και στην απαγόρευση του καπνίσματος στους εσωτερικούς χώρους [3,4]  

Η δική μας συνεισφορά στο να μην εμφανιστεί το φαινόμενο του άρρωστου κτηρίου στις κτηριακές εγκαταστάσεις που εργαζόμαστε και διαμένουμε είναι καταλυτική. Ας εξασφαλίσουμε την καλή ποιότητα του αέρα ανοίγοντας καθημερινά τα παράθυρα και συντηρώντας τακτικά τα συστήματα κεντρικής θέρμανσης και κλιματισμού. Μπορούμε;

Πηγές:
[1] https://en.wikipedia.org/wiki/Sick_building_syndrome
[2] Apter, A (1994). “Epidemiology of the sick building syndrome.”. Journ. Alergy. Clin. Immunol. (94): 277–288.
[3] Σπύρος ∆ρίβας ,Ειδικός Ιατρός Εργασίας Υπεύθυνος Κέντρου Υγείας – Υγιεινής της Εργασίας ΕΛΙΝΥΑΕ στο http://www.elinyae.gr/el/lib_file_upload/_ArrwstoKtirio.1113227055271.pdf 

[4] Indian J Occup Environ Med. 2008 Aug; 12(2): 61–64.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2796751/

Πηγή φωτογραφίας:
http://epscoindia.com/sick-building-syndrome/