Μανιτάρια της Κύπρου

Τα μανιτάρια ανήκουν σε μια μεγάλη κατηγορία οργανισμών, τους μύκητες, των οποίων τα καρποφόρα σώματα είναι ορατά με γυμνό μάτι και εμφανίζονται είτε πάνω είτε κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. Σε αντίθεση με τα φυτά που έχουν χλωροφύλλη, οι μύκητες δεν μπορούν να φωτοσυνθέτουν και έτσι τρέφονται με έτοιμες οργανικές ουσίες που παράγουν άλλοι οργανισμοί.

Όσον αφορά τα μανιτάρια στην Κύπρο δεν έχουν μελετηθεί μέχρι σήμερα σε ικανοποιητικό βαθμό, εκτός από ένα μέρος το οποίο έχει μελετηθεί από το Τμήμα Δασών. Στην Κύπρο παρουσιάζονται ουσιαστικά οι κατάλληλες οικολογικές συνθήκες για την εμφάνιση των μανιταριών. Τα πιο πολλά είδη φαίνεται ότι εμφανίζονται προς το τέλος του φθινοπώρου όταν υπάρχουν ικανοποιητικές βροχές και η θερμοκρασία διατηρείται στα κατάλληλα για αυτά τα είδη επίπεδα. Η παρουσία των μανιταριών συνεχίζεται και το χειμώνα, ιδιαίτερα σε χαμηλά και μεσαία υψόμετρα, όπως και την άνοιξη. Ορισμένα είδη εμφανίζονται για μικρές περιόδους και το καλοκαίρι στα ψηλότερα υψόμετρα μετά από ισχυρές βροχοπτώσεις όταν υπάρχει υγρασία για 15-20 μέρες τουλάχιστον.

Μερικά από τα κοινά μανιτάρια που θα συναντήσει κάποιος στην Κύπρο είναι τα εξής:

1) Το «κοκκινομανίταρο» (Lactarius deliciosus) το οποίο θεωρείται πολύ εύγευστο εμφανίζεται το φθινόπωρο σε δάση τραχείας και μαύρης πεύκης αλλά και σε θαμνώνες και φρύγανα.
2) Το «κοπρομανίταρο» (Coprinus comatus) είναι εδώδιμο παρόλο που οι Κύπριοι δεν το εκτιμούν ιδιαίτερα. Εμφανίζεται σε περιόδους με σχετικά ψηλές θερμοκρασίες όταν υπάρχει κατάλληλη υγρασία κυρίως σε λιβάδια, παρυφές δασικών δρόμων και πρόσφατα διαταραγμένο έδαφος.
3) Το «πουρούϊ» (Agaricus campestris) το οποίο εμφανίζεται συνήθως το φθινόπωρο σε χωράφια και κήπους.
4) Το «αρνούϊ» (Morchella conica) το οποίο αποτελεί περιζήτητο εδώδιμο μανιτάρι και το συναντούμε την άνοιξη σε πρόσφατα καμένες περιοχές, δάση λειβάδια και ακαλλιέργητη γη.
5) Το «ασπρομανίταρο» (Russula delica) το οποίο εμφανίζεται το φθινόπωρο σε δάση τραχείας και μαύρης πεύκης καθώς και θαμνώνες πιο νωρίς από το κοκκινομανίταρο.
6) Το «μανιτάρι της αναθρήκας», από τα πιο περιζήτητα, το συναντούμε άνοιξη και φθινόπωρο σε περιοχές με αναθρήκες, στις ρίζες των οποίων και αναπτύσσεται.
7) «Ήμερο» ή «Μαραθεύτικο» (Tricholoma caligatum) σε δάση τραχείας και μαύρης πεύκης.
8) «Μαλλίτσης» ή «Ξυσταρομανίταρο» (Lactarius torminosus) – Δηλητηριώδες μανιτάρι, ιδιαίτερα αν καταναλωθεί ωμό το οποίο μοιάζει με το κοκκινομανίταρο.
9) «Σφουγκαράς» (Suilus granulatus) – εδώδιμο αν και δεν θεωρείται πολύ καλής ποιότητας. 10) «Ορνιθούα» (Chroogomphus rutilus) – δε συνιστάται για κατανάλωση και είναι σπάνιο στην Κύπρο.
11) «Ίσκα» (Ganoderma applanatum) – Πολυετές σκληρό μανιτάρι που παρασιτεί στα πλατάνια και σε άλλα δέντρα.

Όταν συλλέγουμε μανιτάρια πρέπει να συλλέγουμε πάντα αυτά που ξέρουμε ότι είναι εδώδιμα. Η χρήση εμπειρικών μεθόδων όπως η γεύση και η μυρωδιά μπορεί να αποβεί μοιραία. Επίσης είναι καλό να συλλέγονται μόνο τα ώριμα μανιτάρια και όχι τα μικρά ανώριμα για να μην επηρεάζεται ο πολλαπλασιασμός ενώ πρέπει να αποφεύγεται η υπερσυλλογή. Ακόμη τα μανιτάρια πρέπει να αφαιρούνται με προσοχή είτε κόβωντας τα με μαχαιράκι είτε ή με αποκόλληση αφού τα μετακινήσουμε δεξιά αριστερά. Πρέπει τέλος να σεβόμαστε πάντοτε τα οικοσυστήματα και να μην προκαλούμε ζημιές με την χρήση εργαλείων οι οποίες πρόκειται να επηρεάσουν τον πολλαπλασιασμό των διαφόρων ειδών. Οφείλουμε να συμβάλουμε στην προστασία των μανιταριών με κάθε τρόπο κατανοώντας ότι έχουν το δικό τους ρόλο στο φυσικό περιβάλλον. Μπορούμε;

ΠΗΓΕΣ:
[1] http://www.moa.gov.cy/moa/fd/fd.nsf/DMLflora_gr/DMLflora_gr?OpenDocument
[2] http://www.e-villages.org/images/users/1/flora_fauna/11.pdf

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ:
http://kykpee.org/wp-content/uploads/2015/04/manitaria_tis_kiprou_enas_agnostos_kosmos.pdf
©2004 – 2015, Τμήμα Δασών (Φωτογραφικό Υλικό)