Κόσμος και Μικρόκοσμος: το αποτύπωμα ενός ταπεινού ιερέως της φύσεως

Θαύμα μεγάλο, πορεία υπερφυσική, πνευματική ζωή ακολουθεί ο ιερέας της φύσεως, πάνω από τα κύματα των πειρασμών, με κίνηση αντίθετη προς το ορμητικό ρεύμα των ανθρώπων του κόσμου, δεν καταποντίζεται από την τρικυμισμένη θάλασσα, έχει άλλο φρόνημα, άλλο πνεύμα, άλλη τράπεζα, άλλο το φαγητό, άλλη η αμφίεση, άλλο το λεξιλόγιο, η συμπεριφορά, η κοινωνία και οι απολαύσεις του σύμφωνα με τον Άγιο Μακάριο τον Αιγύπτιο.⁸ Ο ιερέας του κόσμου είναι άνθρωπος άλλης πνοής, δυνάμεως και ακτινοβολίας, είναι καλλιτέχνημα της θείας χάριτος του Πνεύματος, ουράνιος στον κόσμο της γης, λάμπει, απαστράπτει αλλοιωμένος9 διανύει πορείες σε δρόμους φωτός, όπως και ο Θεός ζει μέσα στο φως (Ιωάν. Α΄, 7). Ο ιερέας της φύσεως θαυμάζει και αγαπά το κάλλος της δημιουργίας αλλά γνωρίζει ότι οι μεγαλύτεροι θησαυροί του κόσμου κρύβονται επιμελώς στα αθέατα από τα μάτια μας βάθη των φιλόθεων ψυχών.¹⁰ Ο ιερέας της φύσεως, γίνεται δούλος όλων, τίθεται «ὑποκάτω πάσης τής κτίσεως».¹¹ Πόσοι άγιοι γέροντες δεν βίωσαν μιαν πέρα από τους φυσικούς νόμους σχέση με τη φύση, όπως ο Άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ με την αρκούδα, ο γέροντας Παΐσιος με τα άγρια πουλιά, ο γέροντας Φατζηγεώργης με τον αγριόχοιρο, ο όσιος Παύλος της Ομπνόρας και ο γέροντας Θεοφύλακτος της σκήτης του Αγίου Βασιλείου με την παραδείσια σχέση τους με το φυσικό περιβάλλον αλλά και τόσοι άλλοι άγιοι πατέρες. Η φύση μέσα από τη δική μας αγιότητα, ανακαινίζεται, εξαγιάζεται. Η νηστεία κατά τον Άγιο Σεραφείμ του Σάρωφ, με το να κάνει το σώμα διαφανές και ανάλαφρο, το μεταθέτει στην αρχέγονη κατάσταση του Αδάμ και τα θηρία οσφραίνονται πάνω στον ασκητή την ευωδία του Αδάμ.¹² Ο ιερέας της φύσεως, μεσολαβεί για να διηγηθούν δόξαν Θεού και να λατρέψουν τον Θεό, οι ουρανοί, τα άστρα, τα νερά, η βροχή. Ο Άγιος Λεόντιος Νεαπόλεως Κύπρου αναφέρει «…ἐγὼ δι’ οὐρανοῦ καὶ γῆς καὶ θαλάσσης καὶ ξύλων καὶ λίθων καὶ λειψάνων καὶ ναῶν καὶ σταυροῦ καὶ δι’ ἀγγέλων καὶ ἀνθρώπων καὶ διὰ πάσης κτίσεως ὁρατῆς τὲ καὶ ἀοράτου, τῶν πάντων Δημιουργὸ καὶ Δεσπότη καὶ Ποιητὴ μόνο τὴν προσκύνησιν καὶ τὸ σέβας προσάγω. Οὐ γὰρ δι’ ἑαυτῆς ἀμέσως ἡ κτίσις τῷ ποιητῇ προσκυνεῖ, ἀλλὰ δι’ ἐμοῦ οἱ οὐρανοὶ διηγοῦνται δόξαν Θεοῦ, δι’ ἐμοῦ προσκυνεῖ Θεὸν ἡ σελήνη, δι’ ἐμοῦ δοξάσει Θεὸν τὰ ἄστρα».¹³

Για να μπορέσουμε και εμείς να δούμε τη μοναδικότητα και την ιδιαιτερότητα του κόσμου, για να μπορέσουμε να δούμε με διαφάνεια τον κόσμο και να διακρίνουμε την ιερότητα και τον Δημιουργικόν Λόγον σε κάθε δημιούργημα, σε κάθε κτίσμα, θα πρέπει και εμείς να ενδυθούμε το ένδυμα της δικής μας εν δυνάμει θεότητος, το ένδυμα της ταπείνωσης, το ένδυμα της αγάπης, το ένδυμα της θείας χάριτος και να αποδεχθούμε το ρόλο μας, ως ιερείς της φύσεως, που μας προσέδωσε ο Θεός, σύμφωνα με τον Επίσκοπο Κάλλιστο Wear. Ο ιερέας της φύσεως είναι ο άνθρωπος, που ελεύθερα και απόλυτα συνειδητά, παίρνει τον κόσμο στα χέρια του, τον κόσμο που ο Θεός δωρίζει σε εμάς και αντιπροσφέρει το δώρο στον Δωρητή, επικαλούμενος έτσι την ευλογία Σου σε ολόκληρη τη φυσική τάξη. Μέσα από αυτή την πράξη της ιερατικής προσφοράς η Δημιουργία επικοινωνεί με τον Θεό και έτσι σώζεται, εκπληρώνει τον προορισμό της και μεταμορφώνεται.¹⁴

Μόνο αν σηκώσουμε τον Σταυρό μας, αν αρνηθούμε τον εαυτό μας και μαζί μ’ αυτόν τις επιθυμίες και τις ολοένα και αυξανόμενες ανάγκες μας, θα μπορέσουμε να ανακαλύψουμε την αξία και την ομορφιά του κόσμου. Δεν υπάρχει γνήσια αγάπη χωρίς την ταπείνωση, χωρίς την αυταπάρνηση. Χρειαζόμαστε εγκράτεια, αυτοσυγκράτηση, εκούσιο αυτοπεριορισμό των αναγκών μας.¹⁵ Με ταπεινοφροσύνη ο ιερέας της φύσεως θεωρεί υπεύθυνο τον εαυτό του για όλη την κακία του κόσμου. Γνωρίζει ότι η αμαρτία γίνεται αιτία να υποσταλεί η Χάρις, η οποία ζωοποιεί, στηρίζει, συγκρατεί και κινεί όλη την κτίση, άλογη και λογική. Η ψυχή του ιερέα της φύσεως δεν αντέχει να βλέπει καμία βλάβη σε κανένα ον, λογικό ή άλογο, μέσα στην κτίση. Υποφέρει η ίδια, είναι «καῦσις καρδίας ὑπὲρ πάσης τῆς κτίσεως».¹⁶ Και όταν η φύση βλέπει κάθε άνθρωπο, ντυμένο με τη θεία ταπεινοφροσύνη, το ένδυμα της Θεότητος, τον προσκυνεί προς τιμή του Δεσπότη της, τον οποίο τον είδε ντυμένο με αυτήν όπως μας λέει ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος.¹⁷ Σο αποτύπωμα του ιερέα της φύσεως, πάνω στη γη είναι δυσδιάκριτο, ανεπαίσθητο, ανάλαφρο.

Απόσπασμα από το βιβλίο Βιοηθική του Περιβάλλοντος: Η ορθόδοξη προσέγγιση της κτίσης.

Ανδρέας Χατζηχαμπής (2015). Βιοηθική του Περιβάλλοντος: Η ορθόδοξη προσέγγιση της κτίσης. Λεμεσός: Εκδ. Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης, σελ. 8-11.

Κεντρική σελίδα Ορθοδοξία και Περιβάλλον 

Βιοηθική του Περιβάλλοντος: Η ορθόδοξη προσέγγιση της κτίσης