Μαύρο Φίδι (Περβολάρης)

Στην Κύπρο συναντούμε οχτώ διαφορετικά είδη φιδιών, από τα οποία τα τρία είναι δηλητηριώδη. Αυτά είναι ο Ξυλόδροπης, η Σαΐττα και η Φίνα, αλλά εκ των τριών μόνο η Φίνα έχει δηλητήριο επικίνδυνο για τον άνθρωπο. Ανάμεσα στα μη δηλητηριώδη φίδια συμπεριλαμβάνεται και το Μαύρο Φίδι ή όπως αλλιώς αποκαλείται στην Κυπριακή διάλεκτο Περβολάρης ή Θερκό [1,2].

Το μαύρο φίδι συναντάται σε περιοχές της Τουρκίας, Ιράκ, Ιράν, Ιορδανίας, Λιβάνου, Ισραήλ, Ελλάδας και Κύπρου [2]. Είναι αρκετά κοινό είδος στην Κύπρο και απαντάται σε υψόμετρα μέχρι και 1500 μέτρα. Μπορεί να το συναντήσει κανείς κυρίως σε γεωργικές περιοχές και ανοιχτές περιοχές με ομάδες θάμνων και δέντρων [1].

Θεωρείται το μεγαλύτερο φίδι της Ευρώπης με το μήκος του να μπορεί να φθάσει τα 3 μέτρα. Έχει χοντρό, μυώδες κορμί, είναι πολύ ευκίνητο και έχει καλές αναρριχητικές ικανότητες [1,2]. Το χρώμα του μέχρι το 5^ο– 6^ο έτος της ηλικίας του είναι κεραμιδί με σκούρες καφέ μικρές κηλίδες ενώ στη συνέχεια αποκτά το ενιαίο μαύρο ή μπλε μαύρο χρωματισμό [1]. Εξαιτίας του μαύρου χρωματισμού το θερκό μπορεί να συγχυστεί με το Κυπριακό φίδι. Χαρακτηριστική διαφορά είναι οι κοκκινωπές αποχρώσεις που φέρει στο λαιμό του το θερκό, ενώ το Κυπριακό φίδι έχει λευκές ή υποκίτρινες αποχρώσεις. Επίσης το Κυπριακό φίδι έχει λευκούς δακτυλίους γύρω από τα μάτια. Αξίζει να αναφερθεί ότι και το Κυπριακό φίδι είναι επίσης ακίνδυνο για τον άνθρωπο [2].

Το μαύρο φίδι είναι τυπικό ημερόβιο φίδι, το οποίο πέφτει σε χειμερία νάρκη την περίοδο των κρύων ημερών του χειμώνα. Τρέφεται με μικρά θηλαστικά, πουλιά, σαύρες, αλλά με άλλα είδη φιδιών, ενώ παρουσιάζει και υψηλά επίπεδα κανιβαλισμού [1,2]. Το μαύρο φίδι είναι εξαιρετικά ωφέλιμο ειδικά για τη γεωργία εφόσον θηρεύει τρωκτικά. Πολλές είναι οι αναφορές ότι οι γεωργοί, κυρίως παλαιότερα, μετέφεραν μαύρα φίδια στα χωράφια τους για τον έλεγχο των τρωκτικών και άλλων φιδιών όπως για παράδειγμα της φίνας [1]. Για αυτό άλλωστε του δόθηκε και ο χαρακτηρισμός περβολάρης.

Το μαύρο φίδι προστατεύεται από την Εθνική Νομοθεσία σύμφωνα με τον «περί Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και Άγριας Ζώης Νόμο», ενώ ανήκει και στο παράρτημα IV της Οδηγίας 92/43 ΕΟΚ, καθώς και στο Παράρτημα II της Σύμβασης της Βέρνης [2].

Στις μέρες μας τα φίδια στην Κύπρο αντιμετωπίζουν ποικίλα προβλήματα και ορισμένα είδη απειλούνται ακόμα και με εξαφάνιση. Μερικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα φίδια είναι η καταστροφή των βιοτόπων τους λόγω τουριστικής ή οικιακής ανάπτυξης, η έντονη μηχανοποίηση της γεωργίας , η βάναυση εξολόθρευση τους λόγω της άγνοιας που διακατέχει το Κυπριακό κοινό για αυτή την κατηγορία ζώων και η ανεξέλεγκτη χρήση φυτοφαρμάκων και τοξικών ουσιών [1,2].

Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς για την προστασία του Μαύρου φιδιού; Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορούμε να συμβάλουμε στις προσπάθειες για προστασία του περιβάλλοντος και της κυπριακής φύσης. Είναι, λοιπόν, στο χέρι μας να προστατεύσουμε το φυσικό περιβάλλον, ξεκινώντας από το να αλλάξουμε τις συνήθειές μας. Ας σταματήσουμε την απελευθέρωση ουσιών που δηλητηριάζουν τα ζώα της Κύπρου. Ας πούμε ΌΧΙ στην καταστροφή των φυσικών οικοσυστημάτων στα οποία ζει αυτό το ρωμαλέο φίδι. Ας εξηγήσουμε στα παιδιά, στους γονείς και στους  φίλους μας το σπουδαίο ρόλο των φιδιών στη φύση και τα χαρακτηριστικά αναγνώρισης του κάθε είδους. Μπορούμε;

ΠΗΓΕΣ:

1.  Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, Τα φίδια της Κύπρου
2. Τα ερπετά και τα αμφίβια της Κύπρου, Χάρης Νικολάου, Παναγιώτης Παφίλης, Πέτρος Λυμπεράκης, Ερπετολογικός Σύνδεσμος Κύπρου

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ:
© Aviad Bar, http://snakesofisrael.com/aviad/index.html