Στοιβάδα του όζοντος: μια τρύπα στην καρδιά μας

Ένα προστατευτικό στρώμα αερίου, χιλιόμετρα επάνω από εμάς, είναι ένα απαραίτητο μέρος για τη ζωή στον πλανήτη μας. Το πολύ σημαντικό αυτό αέριο είναι το όζον και χωρίς το στρώμα του, δεν θα υπήρχε οποιαδήποτε ζωή στη γη. Η στιβάδα του όζοντος είναι για τη γη μια ζωτική προστατευτική ασπίδα που βρίσκεται κυρίως από 25 και μέχρι τα 50 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια του εδάφους. Αδιάκοπα φιλτράρει τις υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου, οι οποίες βλάπτουν ανθρώπους, ζώα, φυτά και μικροοργανισμούς ενώ βοηθά επίσης στη διατήρηση της θερμικής ισορροπίας στον πλανήτη μας. Δημιουργείται και καταστρέφεται σταθερά στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας σε μια δυναμική ισορροπία.

Από το 1970 οι επιστήμονες διαπίστωσαν το μεγάλο αυτό περιβαλλοντικό πρόβλημα και από τότε παρακολουθούν την έκταση της τρύπας του όζοντος στην Ανταρκτική αλλά και το πάχος της στιβάδας του σε πολλές άλλες περιοχές του πλανήτη μας. Γνωρίζουμε ότι διάφορα προωθητικά αερίων, ψυκτικά, φυτοφάρμακα, υλικά πυρόσβεσης, διαλυτικά φαρμάκων και χρωμάτων, υλικά καθαρισμού και αφρώδη πλαστικά όπως το φελιζόλ καθώς και καυσαέρια υπερηχητικών αεροσκαφών, είναι πηγές χημικών αερίων που καταστρέφουν τη στοιβάδα του όζοντος.

Τα κυριότερα αέρια που καταστρέφουν την στοιβάδα του όζοντος είναι οι χλωροφθοράνθρακες, οι υδροχλωροφθοράνθρακες, τα αλογόνα, ο τετραχλωράνθρακας και το μεθυλοβρωμίδιο. Μια σειρά από αρνητικές επιπτώσεις παρατηρούνται ήδη από την καταστροφή της στοιβάδας του όζοντος όπως η αύξηση των περιστατικών καρκίνου του δέρματος και ο πολλαπλασιασμός των οφθαλμολογικών παθήσεων και ιδιαίτερα του καταρράκτη, η εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος και η εξάπλωση μολυσματικών ασθενειών, η πρόκληση γενετικών βλαβών λόγω της ευαισθησίας του DNA στην υπεριώδη ακτινοβολία, και η μείωση του φυτοπλαγκτού αλλά και η απότομη μείωση της καλλιέργειας βασικών ειδών όπως το σιτάρι, το καλαμπόκι και το ρύζι. Για κάθε 1% μείωση στη στοιβάδα του όζοντος μπορεί να προκληθούν μέχρι και 3400 νέες τυφλώσεις από τον καταρράκτη κάθε χρόνο.

Η Σύμβαση της Βιέννης για την προστασία της στοιβάδας του όζοντος και το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ για τις ουσίες που καταστρέφουν τη στοιβάδα του όζοντος είναι αφιερωμένες στην προστασία του στρώματος του όζοντος. Με 197 συμβαλλόμενα μέρη, οι συμβάσεις αυτές είναι πλέον οικουμενικές και επέτρεψαν μειώσεις πάνω από 97% της συνολικής παγκόσμιας κατανάλωσης των ουσιών που καταστρέφουν το όζον. Ο χρονικός ορίζοντας για την αποκατάσταση του μέσου επιπέδου του όζοντος και των επιπέδων του πάνω από την Αρκτική είναι πλέον το 2050, ενώ όσον αφορά την τρύπα του όζοντος πάνω από την Ανταρκτική, η περίοδος μεταξύ των ετών 2060 και 2075. Από το 2010, η ΕΕ είχε μειώσει την κατανάλωσή των κυριότερων ουσιών που καταστρέφουν το όζον στο μηδέν. Η Κύπρος επικύρωσε το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ από το 1992. Εμείς όμως μπορούμε να σταματήσουμε την καταστροφή της στιβάδας του όζοντος; Όλο και περισσότερο, κάθε απόφαση μας, ατομική ή μέσα στην οικογένεια μας, στην εργασία ή στο σχολείο μας έχει σημαντικό αντίκτυπο στο φυσικό περιβάλλον. Οι καθημερινές μας συνήθειες θα καθορίσουν πώς θα είναι ο πλανήτης στον οποίο ζούμε, αλλά και τι περιβάλλον θα παραδώσουμε στις επόμενες γενιές.

Είναι, λοιπόν, στο χέρι μας να προστατεύσουμε το φυσικό περιβάλλον, ξεκινώντας από το να αλλάξουμε τις συνήθειές μας. Ας σταματήσουμε την απελευθέρωση ουσιών που καταστρέφουν το όζον. Ας αγοράζουμε προϊόντα που φέρουν τη σφραγίδα «Φιλικά στο όζον». Ας διασφαλίσουμε ότι οι τεχνικοί που επισκευάζουν το ψυγείο ή το κλιματιστικό μας ανακυκλώνουν το παλαιό αέριο και δεν το απελευθερώνουν στην ατμόσφαιρα. Ας σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε τα ποτήρια από φελιζόλ, για να τοποθετούμε τον καφέ μας. Ας σταματήσουμε την καταστροφή της στοιβάδας του όζοντος που δημιουργεί μια τρύπα στην καρδιά μας. Μπορούμε;

ΠΗΓΕΣ:
[1] Κ. Σκορδούλης, Μ. Σωτηράκου, Περιβάλλον Επιστήμη και Εκπαίδευση, 2005 Leader, σελ. 172.
[2] http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=-YRz5Yz6X68&t=5
[3] http://ozone.unep.org/new_site/en/index.php
[4] http://www.moa.gov.cy/moa/environment/environment.nsf/All/6D9EA719
[5] CF523A3FC22578E800350B3A?OpenDocument
[6] http://ec.europa.eu/environment/ozone/ozone_layer.htm

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ:
http://www.greenpackonline.org/