Προπόμακρος ο κυπριακός – Ένα μεγάλο και εντυπωσιακό σκαθάρι

Το Propomacrus cypriacus είναι ένα μεγάλο και εντυπωσιακό κολεόπτερο, δηλαδή σκαθάρι, με μήκος που φτάνει τα 40 χιλιοστά και λαμπερό μαύρο-καφέ χρώμα. Χαρακτηριστικά του γνωρίσματα είναι οι δύο μυτερές απολήξεις στο πλάι του θώρακα και τα πολύ μεγάλα σε μήκος, πριονωτά, μπροστινά του πόδια [1,2,3].

Μέχρι το 2002, ελάχιστα παλιά άτομα του είδους αυτού που υπήρχαν σε εντομολογικές συλλογές θεωρούνταν λανθασμένα ως ένα άλλο είδος σπάνιου κολεόπτερου, το Propomacrus bimucronatus, το οποίο συναντάται στην Ελλάδα και τη Δυτική Ασία. Όμως η συλλογή ενός σημαντικού αριθμού δειγμάτων του κυπριακού είδους από τους Κύπριους ερευνητές Χριστόδουλο Μακρή και Γαβριήλ Γεωργίου επέτρεψε τη λεπτομερή του μελέτη και τον εντοπισμό σημαντικών διαφορών από το Propomacrus bimucronatus [1,2]. Έτσι, το σκαθάρι αυτό περιγράφηκε το 2002 από τον Βέλγο Robert Alexis και τον Κύπριο Χριστόδουλο Μακρή [1,3]

Το είδος αυτό βρίσκεται μόνο στην Κύπρο και πουθενά αλλού στον κόσμο. Υπάρχουν σποραδικές παρατηρήσεις του είδους σε διάφορες περιοχές της Κύπρου όπως για παράδειγμα στον Ακάμα, στην Παναγιά, το Αλεθρικό, στην Κορφή και στην Αμαθούντα [1,2].

Προτιμά περιοχές όπου υπάρχουν αιωνόβιες βαλανιδιές στις οποίες αναπαράγεται. Η παρουσία του και σε περιοχές από τις οποίες απουσιάζουν οι βαλανιδιές δείχνει ότι μάλλον χρησιμοποιεί για την αναπαραγωγή του και άλλα γέρικα δέντρα όπως για παράδειγμα τις χαρουπιές [1,3].

Το κοινό είναι ελάχιστα ενημερωμένο σχετικά με τα ασπόνδυλα, την κατηγορία ζωικών οργανισμών που περιλαμβάνονται και τα σκαθάρια. Τα ασπόνδυλα παίζουν σημαντικό ρόλο τόσο στην αποσύνθεση των οργανικών υλών όπως τα φύλλα, τα κλαδιά και τα κουφάρια θανόντων ζώων που βρίσκονται στο έδαφος όσο και στην επικονίαση των φυτών. Επίσης αποτελούν τροφή για πολλά είδη ζώων [4,5]. Πολύς κόσμος θεωρεί τα περισσότερα ασπόνδυλα βλαβερά ή και ενοχλητικά και πολλές φορές αδιαφορεί για την παρουσία ή την εξαφάνισή τους [6].

Στις μέρες μας ο Propomacrus cypriacus  αντιμετωπίζει πολλούς κινδύνους και απειλείται με εξαφάνιση. Ένας σοβαρός κίνδυνος είναι η υποβάθμιση, η αλλοίωση ή και η απώλεια των βιοτόπων του. Ακόμη, η αποψίλωση μεγάλων φυσικών περιοχών και ο κατακερματισμός των οικοσυστημάτων απειλούν την επιβίωση του σκαθαριού αυτού [2].

Πρέπει να σημειωθεί ότι το είδος αυτό ανήκει στα Παραρτήματα II και IV των Οδηγιών για την Προστασία των Οικοτόπων και της άγριας χλωρίδας και πανίδας της Ευρωπαικής Ένωσης έπειτα από πρόταση που υπέβαλε η Κυπριακή Δημοκρατία στην Ευρωπαική Ένωση κατά τη διάρκεια των ενταξιακών διαπραγματεύσεων [1,2]. Σύμφωνα με την Κόκκινη Λίστα Απειλούμενων Ειδών της IUCN, ο Propomacrus cypriacus κατατάσσεται ως κρίσιμα κινδυνεύον είδος και η προστασία του κρίνεται επιτακτική ανάγκη [2].

Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς για την προστασία του Propomacrus cypriacus ;

Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορούμε να συμβάλουμε στις προσπάθειες για προστασία του περιβάλλοντος και της κυπριακής χλωρίδας και πανίδας. Ας ενημερώσουμε τους φίλους και την οικογένειά μας για τη σημασία των ασπονδύλων και την ανάγκη προστασίας τους. Ας σεβαστούμε κάθε είδος ζωής που υπάρχει σε αυτό τον πλανήτη. Ας μην οδηγήσουμε με τις πράξεις μας ακόμα ένα είδος στον αφανισμό. Ας σταματήσουμε τη χρήση χημικών λιπασμάτων που δηλητηριάζουν τα εδάφη και τα νερά του τόπου μας . Ας αποτρέψουμε τη θανάτωση των ασπονδύλων από ασυνείδητους ως δήθεν τρόπος διασκέδασης. Μπορούμε; 

ΠΗΓΕΣ:

[1] http://www.moa.gov.cy
[2] Nieto, A., Petrakis, P., Schmidl, J. & Pettersson, R. 2010. Propomacrus cypriacus. The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2014.3. <www.iucnredlist.org>. Downloaded on 29 December 2014
[3] http://www.treknature.com
[4] http://www.cyprusbiodiversityforkids.com
[5] http://www.bio.auth.gr
[6] http://www.ypeka.gr/

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ:

© Γιώργος Κωνσταντίνου