Τα θαλασσοπούλια είναι μια μεγάλη ομάδα πουλιών με παγκόσμιο εύρος κατανομής και πολύτιμοι δείκτες της ευρύτερης υγείας της θάλασσα, λόγω της κατανομής τους στην τροφική αλυσίδα ως κορυφαίοι θηρευτές [1]. Τα κύρια θαλασσοπούλια της Κύπρου είναι ο Θαλασσοκόρακας (Phalacrocorax aristotelis) και ο Αιγαιόγλαρος ή Νησόγλαρος (Larus audouinii), οι οποίοι είναι μόνιμοι και διαχειμάζοντες γλάροι της Κύπρου [1,3]. Το χειμώνα μπορεί κανείς να παρατηρήσει περιστασιακά γύρω από το νησί και Πελαγόμυχους, Κορμοράνους και Θαλασσόμυχους [3].
Ο Θαλασσοκόρακας είναι αρκετά κοινός μόνιμος κάτοικος, ο οποίος μοιάζει πολύ με τον κορμοράνο με τον οποίο συγγενεύει, αλλά είναι μικρότερος στο μέγεθος, δεν έχει λευκό χρώμα στο πρόσωπο και έχει πιο λεπτό λαιμό, κεφάλι και ράμφος [4,5]. Επιπλέον, ο Θαλασσοκόρακας ζει στη θάλασσα, ενώ ο Κορμοράνος προτιμά υγρότοπους, υδατοφράχτες και λιμάνια. Δεν είναι μεταναστευτικό πουλί, ζει σε βραχώδεις ακτές κατά ομάδες και τρέφεται αποκλειστικά με μικρά ψάρια. Κατά την περίοδο του ζευγαρώματος αναπτύσσει ένα λοφίο και αποκτά μια πρασινωπή μεταλλική ανταύγεια στο τρίχωμά του [4,5]. Εκτός εποχής αναπαραγωγής, έχει μαύρο μουντό τρίχωμα, ενώ τα νεαρά έχουν λευκό χρώμα στο κάτω μέρος [5]. Το ράμφος του είναι κάπως μακρύ, γαμψό στην άκρη του και κοκκινωπό στη βάση του. Κάνει τη φωλιά του μέσα σε τρύπες και σχισμές, πάνω σε απόκρημνους βράχους πολύ κοντά στη θάλασσα [4]. Γεννά πολύ νωρίς, το Δεκέμβριο-Ιανουάριο σε απόκρημνες βραχώδεις ακτές, νησίδες και μεγάλες σπηλιές, 3-4 γαλανόλευκα αυγά, τα οποία κλωσούν και τα δύο φύλα για ένα μήνα περίπου [4,5].
Ο Αιγαιόγλαρος είναι ένας σπάνιος κάτοικος της Κύπρου. Το ώριμο πουλί είναι ανοιχτό σταχτί στην πλάτη, με μαύρο στις άκριες των φτερούγων του. Το κεφάλι, το στήθος και η ουρά του είναι κατάλευκα. Το μάτι του είναι μαύρο και το ράμφος κόκκινο-κερασί με μαύρο δακτύλιο πριν από την κίτρινη άκρη του. Τα πόδια του είναι λαδοπράσινα. Τα ανήλικα πουλιά είναι γκριζωπά με μαύρες βούλες στην πλάτη. Φωλιάζουν ομαδικά στο έδαφος και γεννάνε 2-3 ωχρολαδόχρωμα αυγά με σκούρες κηλίδες κατά τα τέλη Απριλίου, που τα κλωσάνε και τα δύο φύλα για 28-29 μέρες [4,5]. Τα μικρά εκκολάπτονται μετά τα μέσα Μαΐου και τα μικρά αρχίζουν να πετούν τέλη Ιουνίου [5]. Τροφή τους αποτελείται κυρίως από ψάρια [4].
Τα Νησιά Κλείδες στη χερσόνησο της Καρπασίας, βορειοανατολικά του Ακρωτηρίου Απόστολος Ανδρέας, αποτελούν τον μοναδικό τόπο που φωλιάζουν οι Αιγαιόγλαροι στην Κύπρο, και η σημαντικότερη περιοχή για τους Θαλασσοκόρακες [1,4]. Άλλες σημαντικές περιοχές είναι το Ακρωτήρι και το ακρωτήριο Άσπρο, στη νότια ακτή της Κύπρου, τα οποία αποτελούν Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά (ΣΠΠ) και Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ), σε αντίθεση με τα Νησιά Κλείδες που δεν προστατεύονται [1]. Και τα δύο θαλασσοπούλια ανήκουν στο Παράρτημα Ι της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ για την προστασία των άγριων πουλιών της Ε.Ε., στο οποίο ανήκουν τα είδη και υποείδη που απειλούνται με εξαφάνιση, είναι ευάλωτα όταν παρατηρηθούν συγκεκριμένες αλλαγές στους βιοτόπους τους, είναι σπάνια λόγω μικρών πληθυσμών ή περιορισμένης τοπικής κατανομής και είναι είδη που απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή λόγω της ειδικής φύσης των βιοτόπων τους [1,2]. Επιπρόσθετα, ο Αιγαιόγλαρος αποτελεί είδος με μη ευνοϊκό παγκόσμιο καθεστώς διατήρησης [1].
Οι πληθυσμοί, όμως, των θαλασσοπουλιών μειώνονται συνεχώς σε παγκόσμιο επίπεδο, με μοναδικό παράγοντα τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Η κυρίαρχη απειλή για τα θαλασσοπούλια αποτελεί πλέον η εισαγωγή ξενικών-εισβλητικών ειδών, τα οποία καταστρέφουν τις αποικίες αναπαραγωγής τους. Από τους πιο σημαντικούς, όμως, λόγους αποτελεί και η υπεραλίευση, καθώς έχουν αποδεκατιστεί τα θαλάσσια αποθέματα και κατ’ επέκταση η τροφή των θαλασσοπουλιών. Άλλες απειλές συμπεριλαμβάνουν την ενόχληση από ψαράδες και τους τουρίστες, ιδιαίτερα κατά τις περιόδους που φωλιάζουν και κλωσούν τα αυγά τους [1,5], τη θαλάσσια ρύπανση λόγω των πετρελαιοκηλίδων και των σκουπιδιών που ρίχνονται στη θάλασσα [5,6], τα έργα υποδομής, την εμπορική και οικιστική ανάπτυξη, το κυνήγι και την παγίδευση. Η κλιματική αλλαγή, με δυσμενείς καιρικές συνθήκες και καιρικά φαινόμενα στους τόπους φωλιάσματος αποτελεί ακόμη μια αιτία μείωσης του πληθυσμούς τους [1]. Ας προστατέψουμε τις θαλάσσιες μας και μαζί με αυτές τους όμορφους αυτούς μόνιμους κατοίκους που φιλοξενούνται! Όλοι μπορούμε να συμβάλουμε σε αυτό!
ΠΗΓΕΣ:
[1] http://www.birdlifecyprus.org/upload/PDFs/Press%20Releases/2012b/2012%2003%2010%20Seabirds%20in%20Danger%20PR_GR.pdf
[2] http://www.ornithologiki.gr/page_cn.php?aID=419
[3] http://www.birdlifecyprus.org/gr/html-81-_.html
[4] Τα πουλιά της Κύπρου, Όλα τα πουλιά που φωλιάζουν στην Κύπρο και 200 άλλα μεταναστευτικά είδη, Λουκάς Χριστοφόρου, AFIAP, Λευκωσία 1998
[5] http://ornithologiki.gr/page_cn.php?aID=1410&tID=79092#shag
[6] http://www.amna.gr/article/86865/Ennea-sta-deka-thalassopoulia-echoun-faei-plastika
ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ:
http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1500011573