Το είδος του Μαρτίου 2022

Όνομα: Τραχεία Πεύκη

Κοινό όνομα: Αγριόπευκο

Επιστημονικό όνομα: Pinus brutia 

Οικογένεια: Πευκίδες ή Πινίδες (Pinaceae)

 

  

Περιγραφή

Η τραχεία πεύκη ή αλλιώς το αγριόπευκο έχει το επιστημονικό όνομα Pinus brutia στη Λατινική γλώσσα. Ανήκει στην οικογένεια των πευκοειδών και ειδικότερα των κωνοφόρων δέντρων της Κύπρου. Η ζώνη της τραχείας πεύκης αποτελεί το αξιολογότερο βιότοπο της Κυπριακής χλωρίδας, καθώς και το πιο κυρίαρχο τύπο δασικής βλάστησης σε ορεινές κυρίως περιοχές σε υψόμετρο που φτάνει από 1.200m και σε μερικές περιπτώσεις μέχρι και τα 1.400m [1]. Είναι το κυριότερο κωνοφόρο δέντρο του νησιού προσφέροντας δασοκάλυψη των ορεινών και ημιορεινών περιοχών. Μάλιστα σύμφωνα με το Τμήμα Δασών το 1998 η τραχεία πεύκη είχε ανακηρυχτεί ως το «Δέντρο της Χρονιάς», κάτι που μας υπενθυμίζει τη σημασία της από δύο σχεδόν δεκαετίες πριν [2].

 

Χαρακτηριστικά

 

Η τραχεία πεύκη είναι ιθαγενές δέντρο της Κύπρου που συναντάται κυρίως στην οροσειρά του Τροόδους και του Πενταδακτύλου εκτός από την πεδιάδα της Μεσαορίας. Μικρότερα δάση απαντούν στον Ακάμα, στην Επισκοπή και στην Καρπασία [2,3]. Είναι αειθαλές δέντρο που φέρει χαρακτηριστικά μια φαρδιά κορυφή από αραιά, ακανόνιστα κλαδιά που υψώνονται σε ευθυτενή  κορμό από 25m μέχρι και 40m. Τα φύλλα της τραχείας πεύκης μοιάζουν σαν βελόνες, γι’ αυτό και έχουν τη χαρακτηριστική ονομασία πευκοβελόνες. Οι βελόνες της παρουσιάζουν σπειροειδή διάταξη και είναι λεπτές, αδρές στην αφή με χρώμα ανοικτό πράσινο εώς κιτρινοπράσινο. Επίσης, οι βελόνες φύονται στα κλαδιά δύο-δύο και είναι δύσκαπτες [2].

Ο φλοιός της έχει βαθιές αυλακώσεις και το χρώμα του είναι καστανοκόκκινο. Τα άνθη της είναι μονογενή με αρσενικούς κίτρινους κώνους και θηλυκούς ερυθρούς κώνους [3].  Οι κώνοι ή αλλιώς τα κουκουνάρια έχουν χρώμα πρασινωπό που στη συνέχεια φέρουν χρώμα κόκκινο-καφέ και συνήθως δεν έχουν ποδίσκο ή ο ποδίσκος τους είναι πολύ κοντός, μέχρι 1cm [2,3]. Έχει περίοδο άνθησης από Μάρτιο μέχρι Απρίλιο και η περίοδος ωρίμανσης των κώνων αρχίζει από τον τρίτο χρόνο της άνθησης σε περίοδο περίπου δύο μηνών από Μάιο μέχρι τον Ιούνιο.

Επιπρόσθετα, η τραχεία πεύκη είναι μακρόβιο δέντρο που μπορεί να ζήσει μέχρι και 500 χρόνια. Έχει εκπληκτική προσαρμογή σε ξηρές περιοχές και μπορεί να επιβιώσει σε διάφορα είδη πετρωμάτων και παράλληλα είναι ανθεκτική στο ψύχος.

Ακόμα, λόγω του ευνοϊκού μεσογειακού κλίματος της Κύπρου αναπτύσσονται διάφοροι επιβλαβείς οργανισμοί που απειλούν τη ζωτικότητα των δέντρων. Ο κυριότερος δασικός επιβλαβής οργανισμός που προσβάλλει την τραχεία πεύκη είναι Πιτυοκάμπη ή Πευκοκάμπια. Το έντομο αυτό εμφανίζεται κυρίως σε ημιορεινές ή πεδινές περιοχές, όπου υπάρχουν νεαρές αναδασώσεις και το οποίο τρώει τις βελόνες των πεύκων, με αποτέλεσμα να απογυμνώνονται οι κόμες τους [4].

 

Προστασία

 

Γενικότερα τα κωνοφόρα δέντρα τυγχάνουν δασονομικής εκμετάλλευσης λόγω της ξυλείας που διαθέτουν ή μεγάλες εκτάσεις τους καταστρέφονται λόγω πυρκαγιών που προκαλούνται τις περισσότερες φορές από αμέλεια και απερισκεψία.

Τα δάση αποτελούν την βασική λειτουργική μονάδα της φύσης που συμβάλει στην ποιότητα της ζωής του ανθρώπου, καθώς και το καταφύγιο της πανίδας και της χλωρίδας του τόπου μας [5]. Στη σύγχρονη εποχή που ζούμε όμως το φυσικό περιβάλλον συχνά υποβαθμίζεται και ρυπαίνεται ή καταστρέφεται από ανθρώπινες παρεμβάσεις. Ας αναλογιστούμε τη σημασία των δέντρων για τον τόπο μας και την αναγκαιότητα της ζωτικότητας τους. Ποιο από τα δύο είναι προτιμότερο και ωφελιμότερο; Ένας καθημερινός περίπατος στο δάσος εισπνέοντας καθαρό αέρα και ακούγοντας τους ήχους της φύσης ή η καθημερινή μας διακίνηση στην πόλη ανάμεσα στα καυσαέρια ως παράλληλοι δέκτες της ηχορύπανσης; Ας μην καταστρέφουμε τα δάση και την ομορφιά τους. Ας αποκτήσουμε περιβαλλοντική και δασική συνείδηση. Ας αποκτήσουμε ξανά το τίτλο της «δασοέσσας νήσου» ή αλλιώς του «πράσινου νησιού» [1]. Ο καθένας θα μπορούσε να βοηθήσει με την προστασία και φροντίδα του δασικού μας οικοσυστήματος. Είναι στο χέρι μας. Μπορούμε; 

ΠΗΓΕΣ:

 

[1] Η βλάστηση και η χλωρίδα της Κύπρου, Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος – Τμήμα Δασών (2007)
[2] http://www.moa.gov.cy/moa/fd/fd.nsf/9977a096e421fe9fc2256f2c003876c4/34F58C4A4F62BD6EC2257A470
024A935/$file/%CE%94%CE%AD%CE%BD%CF%84%CF%81%CE%BF%20%CF%84%CE%B7%CF%82%20%CE%
A7%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CE%AC%CF%82%201998.pdf (Δέντρο της Χρονιάς, 1998)
[3] Τσιντίδης, Τ., Χατζηκυριάκου, Γ & Χριστοδούλου, Χ. (2002) Δέντρα και Θάμνοι στην Κύπρο. Λευκωσία: Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη – Φιλοδασικός Σύνδεσμος Κύπρου
[4] http://www.moa.gov.cy/moa/fd/fd.nsf/DMLharmorg_gr/DMLharmorg_gr?OpenDocument#2 (Επιβλαβείς δασικοί οργανισμοί)
[5] http://www.cyprus.gov.cy/moi/pio/pio.nsf/All/5AD8D7FE2B653505C22575BD00589763?OpenDocument (Η ανεκτίμητη προσφορά των δασών)

 

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ:

http://www.aboutcyprus.org.cy/gr/flora-a-fauna#!prettyPhoto