Τα μεταναστευτικά πουλιά και το αβέβαιο μέλλον τους

Τα μεταναστευτικά πτηνά χαρακτηρίζονται από την συμπεριφορική ιδιότητα της μετανάστευσης, δηλαδή της εποχιακής μετακίνησης από μια περιοχή στην άλλη κυρίως για διαχείμασης και εξασφάλιση της επιβίωσης όταν οι συνθήκες μιας περιοχής είναι δυσμενείς. Κλασσικό παράδειγμα αποτελούν τα χελιδόνια τα οποία αναπαράγονται στην Ευρώπη όμως διαχειμάζουν στην Αφρική, δηλαδή ταξιδεύουν περίπου 320km την ημέρα με ταχύτητες που αγγίζουν τα 30 km ανά ώρα [1]. τι μπορεί όμως να απειλεί τα μεταναστευτικά πουλιά;

Η μετανάστευση αποτελεί κοινή συμπεριφορά ανάμεσα στα πτηνά αφού περίπου το 40% του συνόλου των πτηνών επιχειρεί να μεταναστεύσει κυρίως από βορειότερες περιοχές και συνήθως κατά τους χειμερινούς μήνες. Το ποσοστό αυτό μεταφράζεται σε περίπου 4000 είδη πτηνών τα οποία μπορεί να μετατοπίζονται για εξεύρεση τροφής, για αναπαραγωγή και φωλεασμό, για αποφυγή θηρευτών αλλά και λόγω υπερβολικής αύξησης του μεγέθους του πληθυσμού τους. Το μεταναστευτικό ταξίδι χαρακτηρίζεται ως ένα δύσκολο εγχείρημα αφού για κάλυψη της απόστασης τα πτηνά θα πρέπει να εξαντλήσουν όλα τα ενεργειακά τους αποθέματα με αποτέλεσμα να εξαντλούνται και πολλές φορές να μην ολοκληρώνουν το ταξίδι [2]. Επιπρόσθετα, η μειωμένη ποσότητα τροφής και νερού αλλά και το πέρασμα του σμήνους μέσα από τυφώνες και καταιγίδες μπορούν επίσης να απειλήσουν τα άτομα κατά την μετανάστευση [2]. Οι μεγαλύτερες όμως απειλές αφορούν ανθρωπογενής ενέργειες και παρεμβάσεις στο φυσικό τοπίο στις οποίες συμπεριλαμβάνονται η σύγκρουση σε αντικείμενα, η ρύπανση του φυσικού περιβάλλοντος και φυσικά η παράνομη παγίδευση και θανάτωση. Αναλυτικότερα, πάνω από 250 χιλ. πτηνά συγκρούονται με ανεμογεννήτριες, αριθμός αρκετά μικρός αν αναλογιστεί κανείς ότι περίπου 6 εκ.  πουλιά τον χρόνο πεθαίνουν από σύγκρουση σε πυλώνες  ηλεκτρισμού και τηλεφωνίας που εντοπίζονται σε μια από τις 8 μεταναστευτικές πορείες πτηνών που υπάρχουν στον κόσμο[3]. Επίσης, η ρύπανση του περιβάλλοντος που περιλαμβάνει τις πετρελαιοκηλίδες, τα μόρια μολύβδου που μπορεί να διαχέονται στο περιβάλλον αλλά και τα διάφορα εντομοκτόνα που καταλήγουν σε φυσικές λίμνες και ποτάμια μπορούν να προκαλέσουν τον θάνατο σε εκατοντάδες μεταναστευτικά πτηνά [2,3]. Αυτό αφενός γιατί οι τοξικές ουσίες μπορούν να θανατώσουν άμεσα τα πτηνά που τις εισάγουν στο σώμα τους μέσω του νερού και της τροφής και αφετέρου, η ρύπανση προκαλεί αλλοίωση των φυσικών περιοχών αναπαραγωγής των πτηνών αλλά και μείωση των αποθεμάτων τροφής. Τέλος, η παράνομη θανάτωση πτηνών κυρίων με κυνηγετικά όπλα και ξόβεργες αποτελεί θανάσιμη απειλή για τα μεταναστευτικά πτηνά [3]. Η μέθοδος των ξόβεργων προκαλεί μαζικούς θανάτους πτηνών που πολλές φορές δεν είναι καν εδώδιμα αφού οι βέργες με την κολλώδη ουσία τοποθετούνται στους «δρόμους» μετανάστευσης των πουλιών από τους οποίους περνούν τόσο τα εδώδιμα όσο και τα μη εδώδιμα πτηνά. Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι στην Κύπρο περίπου 2,3 εκ. πτηνά συλλαμβάνονται και θανατώνονται παράνομα κάθε χρόνο εκ των οποίων οι μεγαλύτεροι αριθμοί αφορούν το Αμπελοπούλι και την Τσίχλα [3,4].

Οι ενέργειες μας μπορούν να επηρεάσουν το μέλλον των μεταναστευτικών πτηνών και να συμβάλουν στην προστασία και ανάπτυξη των πληθυσμών τους. Περιορίζουμε τις πηγές ρύπανσης που μπορεί να επηρεάσουν το φυσικό τους περιβάλλον, καταστέλλουμε κάθε παράνομη δραστηριότητα σύλληψης και θανάτωσης τους και εντείνουμε τις προσπάθειες ενημέρωσης του κοινού για την ανάγκη προστασίας τους. Μπορούμε;

ΠΗΓΕΣ:
[1] http://www.rspb.org.uk/discoverandenjoynature/discoverandlearn/birdguide/name/s/swallow/migration.aspx [2] http://birding.about.com/od/Threats/a/Threats–To–Migrating–Birds.htm
[3] http://www.treehugger.com/renewable–energy/north–america–wind–turbines–kill–around-300000-birds–annually–house–cats–around-3000000000.html
[4] http://www.birdlife.org/worldwide/news/eight–million–birds–killed–illegally-20-mediterranean–locations–each–year
[5] http://www.econews.gr/2015/08/21/poulia–mesogeios-124088/

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ:
https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=17368501