Home / Unpublished / Το είδος του Ιανουαρίου 2019

Το είδος του Ιανουαρίου 2019

Όνομα: Ο κύπριος νάνος ιπποπόταμος
Επιστημονικό όνομα: Phanurios Μinor
Οικογένεια: Hippopotamidae


 

 

Περιγραφή
Οι νάνοι ιπποπόταμοι ή επιστημονικά Phanurios minor αποτελούν μια από τις αρχαιότερες παρουσίες θηλαστικών στην Κύπρο, οι οποίοι υπολογίζεται ότι αφίχθηκαν στο νησί πριν από 10 ως 12 χιλιάδες χρόνια [1,3].

Οι νάνοι ιπποπόταμοι είχαν μήκος που έφτανε το 1,50 μέτρο και ύψος περίπου 75 εκατοστά. Άλλα ιδιαίτερά τους χαρακτηριστικά ήταν το σχήμα της σιαγόνας, η θέση των ματιών και της μύτης, το μέγεθος των άκρων, το πέλμα των ποδιών, χαρακτηριστικά τα οποία υποδήλωναν ότι τα ζώα αυτά περπατούσαν περισσότερο παρά κολυμπούσαν [1,3]. Αποτελούσε την τότε εποχή, το πρώτο μεγαλύτερο ζώο της Κύπρου, ήταν φυτοφάγο, αποτελούσε  ζώο της ξηράς και όχι αμφίβιο, όπως ο ιιπποπόταμος που γνωρίζουμε σήμερα, και δεν είχε φυσικούς θηρευτές [3,4].

Νανισμός
Με την εγκατάστασή τους υπέστησαν σε μεγάλες εξελικτικές αλλαγές, ώστε να προσαρμοστούν στο νέο τους περιβάλλον [1]. Η σημαντικότερη αλλαγή που προέκυψε ήταν ο νανισμός, δηλαδή μικρό σωματικό μέγεθος και βάρος, φαινόμενο το οποίο παρατηρείται και σε άλλα νησιά της Μεσογείου, όπως Κρήτη, Σαρδηνία, Ρόδο και Σικελία κ.λπ. [1,2,5]. Η αλλαγή αυτή οφειλόταν στην απομόνωσή τους και την περιορισμένη τροφή [6]. Το νέο τους πλέον μέγεθος τους έδωσε μεγαλύτερη ευκινησία και προσαρμοστικότητα στο σχετικά ορεινό νέο τους περιβάλλον με τις περιορισμένες πηγές τροφής [1].

Μετανάστευση στην Κύπρο
Υπάρχουν διαφορετικές εκδοχές για τον τρόπο που ο νάνος ιπποπόταμος, κατάφερε να μεταναστεύσει στην Κύπρο. Μια εκδοχή είναι το γεγονός ότι κατά την περίοδο δημιουργίας της Κύπρου, δεσμεύτηκαν τεράστιες ποσότητες νερού στους πάγους. Αυτό είχε ως αποτέλεσµα μεγάλη πτώση της στάθµης της θάλασσας και τον σχηµατισµό µικρών νησιών ανατολικά του Ακρωτηρίου του Αποστόλου Ανδρέα. Θεωρείται ότι αυτά τα νησιά βοήθησαν τους ιπποπόταμους να μετοικήσουν στο νησί [6]. Άλλη εκδοχή αποτελεί το ότι έφτασαν στο νησί κολυμπώντας ή επιπλέοντας πάνω σε κορμούς δέντρων, καθώς δεν υπήρχε χερσαία γέφυρα ξηράς μεταξύ Μικράς Ασίας και Κύπρου [1,3].

Εξαφάνιση
Οι νάνοι ιπποπόταμοι της Κύπρου εξαφανίστηκαν από το νησί πριν από περίπου 10,000 χρόνια, αποτελώντας του τους τελευταίους νάνους ιπποπόταμους της Ευρώπης [3,5,6]. Σε μια βραχοσκεπή στην περιοχή του Αετόκρεμου στο Ακρωτήρι εντοπίστηκαν εκατοντάδες οστά πυγμαίων ιπποπόταμων µε χαρακιές, οι οποίες πιστεύεται ότι αποτέλεσαν σηµάδια που έγιναν από αιχµηρά λίθινα εργαλεία [1,7]. Τα ευρήματα αυτά παρουσιάζουν ότι ο άνθρωπος της τότε εποχής κυνηγούσε τα ζώα αυτά, σκοτώνοντάς τα και κατατεμαχίζοντάς τα  για σκοπούς διατροφής, με αποτέλεσμα πιθανόν να συνέβαλε στην εξαφάνιση τους [1,6]. Από άλλες περιπτώσεις εξαφάνισης παρόμοιων προϊστορικών ζώων από νησιά, όπως η Κορσική, η Σαρδηνία, η Σικελία, είναι κοινώς αποδεκτό ότι αιτία εξολόθρευσής τους ήταν το κυνήγι τους και η αλλοίωση των φυσικών τους βιοτόπων από τους προϊστορικούς ανθρώπους [2].

Απολιθώματα οστών πυγμαίων ιπποπόταμων έχουν βρεθεί σε περισσότερες από σαράντα (40) τοποθεσίες και, κυρίως, σε σπήλαια στους πρόποδες του Πενταδακτύλου, καθώς και στην περιοχή της Ξυλοφάγου και Αγίας Νάπας [1,5].  Σε πολλά μέρη της Κύπρου τα απολιθωμένα προϊστορικά οστά των ζώων αυτών θεωρήθηκαν από τους κατοίκους οστά αγίων ή μαρτύρων, ενώ σε άλλες περιπτώσεις η ανθρώπινη φαντασία τα απόδωσε σε υπολείμματα δρακόντων [3].

ΠΗΓΕΣ:

  1. http://www.livepedia.gr/index.php/%CE%9A%CF%8D%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%82_%5C%CE%A0%CF%81%CE%BF%CF%8A%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1
  2. https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%AC%CE%BD%CE%BF%CF%82_%CE%99%CF%80%CF%80%CE%BF%CF%80%CF%8C%CF%84%CE%B1%CE%BC%CE%BF%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%9A%CF%8D%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%85
  3. http://www.livepedia.gr/index.php/%CE%9A%CF%8D%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%82_%5C%CE%A0%CF%81%CE%BF%CF%8A%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1
  4. http://www.kathimerini.com.cy/index.php?pageaction=kat&modid=1&artid=55866
  5. http://www.moa.gov.cy/moa/environment/environment.nsf/0/0BF2C758642216FBC225794B003520D0/$file/%CE%97%20%CE%92%CE%B9%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CE%BB%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1%20%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD%20%CE%9A%CF%8D%CF%80%CF%81%CE%BF.pdf
  6. https://www.boccf.org/PageFiles/27501/Geology%20Educational%20book.pdf
  7. Μιχάλης Δερμιτζάκης, «Οι παλαιογωγραφικές και παλαιοντολογικές εξελίξεις στην Κύπρο»,Ελληνική Ιστορία, Εκπαιδευτική Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος 25, Αθήνα, 1992

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ:
http://users.uoa.gr/~geeraae/insularity.html

Διαβάστε επίσης

Ε΄ Παγκύπριο Μαθητικό Συνέδριο για το Περιβάλλον και την Αειφορία

  Το Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης (ΚΥΚΠΕΕ) της Ιερής Μητρόπολης Λεμεσού σε συνεργασία ...