Αγιόκλημα (Lonicera etrusca)

Στο μικρό περιβόλι δέκα δρασκελιές

Μπορείς να ιδείς το φως του ήλιου

να πέφτει σε δύο κόκκινα γαρούφαλα

σε μιαν ελιά και λίγο αγιόκλημα.

Δέξου ποιος είσαι.»

αναφέρει ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης στο «Θερινό Ηλιοστάσι» υπερτονίζοντας πως σε ένα μικρό χώρο εντοπίζονται διαφορετικές φυσικές δημιουργίες με ξεχωριστή αξία που κοσμούν τον κόσμο με την διαφορετικότητα τους. Τι πραγματικά γνωρίζουμε για το ευωδιαστό και όμορφο Αγιόκλημα;

Το Αγιόκλημα, γνωστό και ως Αιγιόκλημα ή Ποντιτζ’ιά χαρακτηρίζεται ως αναρριχόμενος και φυλλοβόλος θάμνος με βλαστούς που μπορεί να φτάσουν τα τέσσερα μέτρα οι οποίοι είναι συνήθως είναι όρθιοι και περιελισσόμενοι. Το γένος περιλαμβάνει περίπου 180 καλλωπιστικά και αρωματικά είδη που εξαπλώνονται συνήθως σε περιοχές εύκρατου κλίματος του βορείου ημισφαιρίου [1,2]. Στην Κύπρο, παρόλο που συναντάται το είδος Lonicera Japonica ως καλλωπιστικό σε πάρκα και κήπους, εντούτοις, το είδος  Lonicera etrusca  χαρακτηρίζεται ως ιθαγενές και αυτοφυές και εντοπίζεται σε περιοχές με υψόμετρο που κυμαίνεται από τα 300 μέχρι και τα 1500 μέτρα, από την περιοχή της Πάφου και του Τροόδους μέχρι και την Καντάρα και το Μπελλαπάις [1,2].

Το φυτό φέρει εύοσμα άνθη τα οποία έχουν χαρακτηριστικό σαλπιγγοειδές σχήμα και εμφανίζονται στο τέλος της άνοιξης μέχρι και το τέλος του Ιουλίου. Τα άνθη είναι αρχικά λευκά ενώ στην πορεία γίνονται λευκο-κίτρινα ενώ μετά την απόπτωση στη θέση τους εμφανίζονται μικροί σφαιροειδής καρποί κόκκινου χρώματος [1,2]. Το φυτό δεν παρουσιάζει ιδιαίτερες απαιτήσεις αναφορικά με το είδος του εδάφους στο οποίο φύεται όμως δείχνει μια ιδιαίτερη προτίμηση σε ημισκιερές δασικές εκτάσεις με θαμνώνες, πλατάνια, λατζ’ιές, μαύρη και τραχεία πεύκη, κέδρα κλπ [2]. Από την αρχαιότητα το φυτό αυτό χρησιμοποιήθηκε στην λαϊκή ιατρική για κατευνασμό συμπτωμάτων που σχετίζονται με το αναπνευστικό σύστημα όπως η πνευμονία και οι ρινικές αλλεργίες. Συγκεκριμένα, ο Διοσκουρίδης ως ένας από τους σπουδαιότερους φαρμακολόγους της αρχαιότητας αναφέρει ότι τα άνθη του συγκεκριμένου φυτού είναι ιδανικό για αρρώστιες που σχετίζονται με τους πνεύμονες και τη σπλήνα [3,4]. Το ιδιαίτερα μεθυστικό άρωμα λόγω των αιθέριων ελαίων που περιέχει αλλά και η γλυκιά του γεύση που παραπέμπει στο μέλι το καθιστούν ιδανικό για χρήση ως αφέψημα ή ως ρόφημα. Συγκεκριμένα, ένα τσάι φτιαγμένο από τα άνθη του φυτού χρησιμοποιήθηκε ευρέως από Ευρωπαίους μοναχούς και χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα κατά του άσθματος, τον βήχα, τον πονόλαιμο και την αϋπνία ενώ ξύσμα από φλοιό του συγκεκριμένου φυτού μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αποτοξινοτικό και διουρητικό αφέψημα [3,4]. Η χρήση όμως θα πρέπει να γίνεται με φειδώ αφού οι καρποί παρουσιάζουν τοξικότητα που θα μπορούσε να επιφέρει αντίθετα και αρνητικά αποτελέσματα για τον οργανισμό. Επιπρόσθετα, η μεγάλη περιεκτικότητα του σε ασβέστιο, μαγνήσιο και κάλλιο το καθιστούν ένα αξιόλογο βότανο ενώ τα φύλλα του μπορούν να φαγωθούν και ωμά σε σαλάτα [3,4].

Παρόλο που το Αγιόκλημα είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό και δεν φαίνεται να απειλείται άμεσα, εντούτοις θα πρέπει να διατηρηθούν οι φυσικοί του πληθυσμοί καθώς και τα ιδιαίτερα ενδιαιτήματα του φυτού ώστε να διασφαλιστεί η φυσική κληρονομιά του τόπου μας. Ας διατηρήσουμε καθαρές και αμόλυντες τις φυσικές μας περιοχές για διατήρηση και ενίσχυση της βιοποικιλότητας του τόπου μας. Μπορούμε;

ΠΗΓΕΣ:
[1] http://fytognoseis.blogspot.com.cy/2012/01/blog-post_1567.html
[2] Χατζηκυριάκου Ν. Γ, 2007: Αρωματικά και Αρτυματικά Φυτά στην Κύπρο. Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου, 2007
[3]  https://en.wikipedia.org/wiki/Lonicera_etrusca
[4] http://pirforosellin.blogspot.com.cy/2014/10/blog-post_99.html

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ:
By Franz Xaver – Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=7392908

Διαβάστε επίσης

Νερόκοτα

Η νερόκοτα με το επιστημονικό όνομα Gallinula chloropus είναι ένα κοινό περαστικό πουλί της οικογένειας ...