Home / Είδος του μήνα / Το είδος του Νοεμβρίου 2022

Το είδος του Νοεμβρίου 2022

Όνομα: Σάλβια η θαμνώδης

Κοινό όνομα: Σπατζιά

Επιστημονικό όνομα: Salvia fruticosa

Οικογένεια: Lamiaceae

 

 

Περιγραφή

Έντονα αρωματικός θάμνος, ύψους μέχρι 120 cm, γνωστή και ως φασκόμηλο. Νεαροί βλαστοί τετράγωνοι, τριχωτοί, αδενώδεις, οι οποίοι φέρουν κάποτε σφαιρικές κύστεις. Φύλλα απλά, μίσχος μήκους 5-35 mm. Άνθη ερμαφρόδιτα διεταταγμένα σε σπονδύλους, που όλα μαζί σχηματίζουν σταχυοειδή ταξιανθία. Η λατινική ονομασία του φυτού είναι Salvia fruticosa (Σάλβια η θαμνώδης). Το όνομα του γένους προέρχεται από το λατινικό ρήμα salvo που σημαίνει σώζω. Το όνομα αυτό αποδόθηκε στο γένος γιατί πολλά είδη του έχουν θεραπευτικές ιδιότητες που σώζουν ζωές.

 

Χαρακτηριστικά

Τα είδη της σάλβια πολλαπλασιάζονται με σπόρο, ορισμένες όμως φορές ο πολλαπλασιασμός γίνεται και με μοσχεύματα και παραφυάδες. Το συγκεκριμένο είδος ανθίζει από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Ιούλιο και ωριμάζει σταδιακά από τον Απρίλιο μέχρι τον Αύγουστο. Είναι πολύ κοινό ιθαγενές είδος της Κύπρου. Το βρίσκουμε σε βραχώδεις θέσεις, θαμνώνες και πευκοδάση όπως για παράδειγμα στον Ακάμα, στην οροσειρά του Τροόδους, στη Λεμίθου, στο Σαϊττά, στο Σταυροβούνι, στον Κορμακίτη, στην οροσειρά του Πενταδακτύλου, στην Καρπασία, στον Άγιο Αμβρόσιο Κερύνειας και άλλες περιοχές (υψόμετρο 0-1500m). Απαντά επίσης στην ανατολική Μεσσόγειο από την Ιταλία μέχρι την Παλαιστίνη.

Σύμφωνα με ιστορικές αναφορές κατά τη διάρκεια της Αγγλοκρατίας είχε τεθεί νόμος για την προστασία των φύλλων της σφακομηλιάς (όπως ονομαζόταν) επειδή ήταν από τα προϊόντα που εξάγονταν σε άλλες χώρες. Ιστορικές πληροφορίες αναφέρουν ότι μερικές δεκαετίες αργότερα συλλέγονταν κατά μέσο όρο γύρω στις 16000 κιλά φύλλων σφακομηλιάς ετησίως. Μια μικρή ποσότητα ικανοποιούσε τις ντόπιες ανάγκες και η υπόλοιπη εξαγόταν σε άλλες χώρες όπως η Αυστραλία, η Βρετανία, η Ιαπωνία και οι Η.Π.Α.

 

Ιδιότητες

Η Σπατζιά έχει πάρα πολλές ιδιότητες και χρησιμοποιείται από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι σήμερα ως φαρμακετυτικό είδος αλλά και ως καλλωπιστικό φυτό. Είναι τονωτική, διουρητική, αντιπυρετική, αντιδιαρροϊκή, ευστόμαχη και αντιβηχική (βοηθά στην αντιμετώπιση και του βρογχικού άσθματος).  Είναι σπασμολυτική δηλαδή, προκαλεί χαλάρωση των λείων μυικών ινών. Επίσης, αυξάνει την αρτηριακή πίεση – άρα πρέπει να αποφεύγεται από άτομα που έχουν ήδη ψηλή πίεση – προλαμβαίνει και ανακουφίζει από το φούσκωμα της κοιλιάς και διευκολύνει την αποβολή φλεγμάτων. Πρέπει επίσης να αποφεύγεται από επιληπτικά άτομα, δεδομένου ότι περιέχει θυϊόνη, η οποία μπορεί να πυροδοτήσει κρίσεις επιληψίας. Επιπρόσθετα, πρέπει να αποφεύγεται και από γυναίκες που εγκυμονούν.

Η πιο αξιοσημείωτη θεραπευτική της δράση είναι ότι παρεμποδίζει την εφίδρωση. Η δράση αυτή αρχίζει δύο ώρες μετά την πρόσληψη του τσαγιού και μπορεί να κρατήσει ορισμένες ώρες ή και μέρες. Το φρέσκο και ξηρό φύλλο της σπατζιάς χρησιμοποιείται στη μαγειρική και ως ρόφημα. Αρωματίζει διάφορα τρόφιμα, σάλτσες και χρησιμοποιείται ως τσάι. Χρησιμοποιείται σε παθήσεις του ήπατος και των νεφρών, εξωτερικά σε πληγές και έλκη και σε φλεγμονές των οφθαλμών. Τέλος αξιοποιείται και στην παραγωγή αιθέριου ελαίου.

 

Προστασία

Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς:  Όλο και περισσότερο, κάθε απόφαση μας, ατομική ή μέσα στην οικογένεια μας, στην εργασία ή στο σχολείο μας έχει σημαντικό αντίκτυπο στο φυσικό περιβάλλον. Οι καθημερινές μας συνήθειες θα καθορίσουν πώς θα είναι ο πλανήτης στον οποίο ζούμε, αλλά και τι περιβάλλον θα παραδώσουμε στις επόμενες γενιές. Ένα φυτό τόσο χρήσιμο για τον άνθρωπο αξίζει τη διατήρηση του στο περιβάλλον της Κύπρου. Απο μας εξαρτάται. Είμαστε σε θέση να τα καταφέρουμε;

ΠΗΓΕΣ:

[1]  Αρωματικά και Αρτυματικά Φυτά στην Κύπρο – Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα
[2] Δέντρα και Θάμνοι στην Κύπρο – Φιλοδασικός Σύνδεσμος Κύπρου
[3] Υλικό Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης – Το Σπίτι του Μέλλοντος Στηρίζεται στις Χρήσεις του Παρελθόντος – Τα Φυτά στην Παράδοση της Κύπρου. – ΚΥ.Κ.Π.Ε.Ε.
[4]  http://www.nevadanurseries.com
[5]  http://pegasus-bio.gr

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ:
www.wikipedia.org

Διαβάστε επίσης

Τα είδη του 2024

Ιανουάριος: Όνομα: Λατζιά   Επιστημονικό Όνομα: Quercus alnifolia Poech   Οικογένεια: Fagaceae       Φεβρουάριος: Όνομα: Αετός του ...