Home / Είδος του μήνα / Το είδος του Μαρτίου 2021

Το είδος του Μαρτίου 2021

Όνομα: Ζίζιφος η άκανθα του Χριστού
Κοινό όνομα: Κουναπιά
Επιστημονικό όνομα: Ziziphus spina-christi
Οικογένεια: RHAMNACEAE

 


Περιγραφή
Είναι αειθαλές δέντρο με φλοιό ασπριδερό ή που φέρει ανοικτό καφέ χρώμα. Το δέντρο αυτό έχει χαρακτηριστικά πλούσιο φύλλωμα με το πλάτεμα του να φτάνει στα 4m σε στρογγυλό σχήμα και το ύψος του φτάνει περίπου στα 14m. Τα φύλλα της κουνναπιάς είναι απλά κατ’ εναλλαγή, ελαφρώς τριχωτά στην κάτω επιφάνεια, ενώ η πάνω επιφάνεια τους είναι λεία. Τα άνθη της φέρουν πέταλα που φέρουν ένα έντονο κιτρινωπό χρώμα. Ανθίζει από το Μάιο μέχρι και τον Αύγουστο Επίσης, ο καρπός της φέρει σφαιρικό σχήμα και έχει χρώμα κιτρινωπό ως καστανοκόκκινο. Η γεύση του καρπού της έχει υπόγλυκη ή υπόξινη αίσθηση και ωριμάζει από το Σεπτέμβριο μέχρι και το Δεκέμβριο.

Ονομασία
Το όνομα «Ζίζιφος η άκανθα του Χριστού» προέρχεται από την πεποίθηση στα παλιά χρόνια ότι η άκανθα που είχε στο κεφάλι του ο Χριστός ήταν φτιαγμένη από τα παράφυλλα του συγκεκριμένου δέντρου που είναι ακανθώδη.

Σπανιότητα
Στην Κύπρο, η κουνναπιά είναι σπάνιο επιγενές είδος φυτού, δηλαδή φυτό που έχει εισαχθεί από τους ανθρώπους και κατά συνέπεια εγκλιματιστεί σε συγκεκριμένη περιοχή με αποτέλεσμα να επιβιώσει κατά την πάροδο πολλών χρόνων.

Ενδιαίτημα
Το δέντρο αυτό συναντάται σε φυτείες στις πεδιάδες, όπως για παράδειγμα στη Μονή του Αποστόλου Βαρνάβα στη Λεμεσό και σε άλλες περιοχές με υψόμετρο μέχρι και τα 200m και αναπτύσσεται σε βαθιά και στεγνά εδάφη.

Χρήσεις
Την παλιά εποχή, ο καρπός της κουνναπιάς χρησιμοποιείτο σε γιατροσόφια, αφού είχε θεραπευτικές ιδιότητες σε άτομα που ταλαιπωρούνται από έντονο βήχα [4,6].

Η πλατεία της κουνναπιάς
Πολλοί άνθρωποι χρησιμοποιούσαν την πλατεία της κουνναπιάς ως σημείο προσανατολισμού στη παλιά πλατεία του κάστρου στη Λεμεσό. Η κουνναπιά από το 1800 έχει φυτευτεί στην ανατολική πλευρά του μεσαιωνικού κάστρου και το δέντρο αυτό πλαισίωναν το «καφενείο της κουνναπιάς» και το «χάνι της κουνναπιάς», που ήταν χώρος διανυκτέρευσης για τους παραγωγούς που ερχόντουσαν από άλλες περιοχές, για να προωθήσουν τα προϊόντα τους. Η όψη της πολυσύχναστης αυτής πλατείας αλλάζει ριζικά το 1934, όπου η κουνναπιά είχε κοπεί για να αντικατασταθεί από τη σημερινή Β’ Δημοτική Αγορά. Παρολ’ αυτά, λόγω του ότι η πλατεία της κουνναπιάς ήταν πολύ γνωστό σημείο της περιοχής έχει κρατήσει την επωνυμία της με το χαρακτηριστικό αυτό όνομα για αρκετά χρόνια μετά.

Προστασία
Η αντικατάσταση του ιδιαίτερου αυτού δέντρου αφυπνίζει την αναγκαιότητα για περιβαλλοντική και οικολογική συνείδηση προστασίας της χλωρίδας του τόπου μας. Ενώ στα παλαιότερα χρόνια όλοι εκτιμούσαν την αξία του και την χρησιμότητά του, η αλλαγή ήταν ραγδαία με την αποκοπή του για αντικατάστασή του με κτηριακές εγκαταστάσεις για σκοπούς πώλησης και αγοράς γεωργικών προϊόντων.

Πηγές κειμένου:
[1] http://www.foni-lemesos.com/topika/afieroma/3993-sykaminia-kai-plateia-koynnapias.html
[2] Τσιντίδης, Τ., Χατζηκυριάκου, Γ & Χριστοδούλου, Χ. (2002) Δέντρα και Θάμνοι στην Κύπρο. Λευκωσία: Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη – Φιλοδασικός Σύνδεσμος Κύπρου
[3] http://content.yudu.com/Library/A1vqtn/FONILEMESOS57/resources/content/6.swf
[4] http://www.ethnobiomed.com/content/1/1/8
[5] http://limassolinhistory.blogspot.com/2014/09/blog-post_88.html
[6] http://en.wikipedia.org/wiki/Ziziphus_spina-christi

Πηγή φωτογραφίας:
http://commons.wikimedia.org/wiki/Ziziphus_spina-christi#mediaviewer/File:Ziziphus_spina-Christi.jpg

Διαβάστε επίσης

Τα είδη του 2024

Ιανουάριος: Όνομα: Λατζιά   Επιστημονικό Όνομα: Quercus alnifolia Poech   Οικογένεια: Fagaceae       Φεβρουάριος: Όνομα: Αετός του ...