Το είδος του Οκτωβρίου 2013

Όνομα: Μεσογειακή φώκια
Επιστημονική Ονομασία: Monachus monachus

Βασίλειο: Ζώα
Συνομοταξία: Χορδωτά
Ομοταξία: Θηλαστικά
Τάξη: Σαρκοφάγα
Οικογένεια: Φωκίδες
Γένος: Μonachus
Είδος: M. monachus

Όλα ξεκίνησαν πριν από 25 εκατομμύρια χρόνια! Τότε εμφανίστηκαν οι πρώτες φώκιες, στις βόρειες θάλασσες. Από κει ταξίδεψαν σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης και έφτιαξαν τα διαφορετικά είδη φώκιας που γνωρίζουμε σήμερα. Ανάμεσά τους και η φώκια της Μεσογείου, η διάσημη Μονάχους μονάχους.

Περιγραφή
Από τις πιο σπάνιες και αρχαιότερες φώκιες του πλανήτη. Υπάρχουν τρία είδη Monachus, το ένα είδος έχει δυστυχώς εξαφανιστεί, η φώκια της Καραϊβικής ή αλλιώς Μοnachus tropicallis. Τα άλλα δυο είδη είναι η φώκια της Μεσογείου Monachus monachus (φωτογραφία) και η φώκια της Χαβάης  Monachus schauinslandi.

Υπάρχουν σήμερα μόλις 400-500 Monachus monachus γι’ αυτό γίνεται προσπάθεια να τις προστατεύσουν αυστηρά, ενώ αυτές της Χαβάης είναι πολύ περισσότερες. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι ονομάστηκε έτσι επειδή είναι μοναχικό ζώο και δε σχηματίζει μεγάλες κοινωνικές ομάδες. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις όμως πιο παλιά οι μεσογειακές φώκιες ζούσαν σε κοπάδια.

Ένα κυριο χαρακτηριστικό των φωκιών αυτών από το οποίο μάλλον πήραν και το όνομα τους είναι οι δίπλες  που σχηματίζει το δέρμα τους στο λαιμο οι οποίες θυμίζουν σκούφο ρωμαιοκαθολικών καλόγερων. Ζουν σε μεγάλες ομάδες, προτιμώντας την απομόνωση από την ανθρώπινη παρουσία και εκεί όπου τα νερά είναι ζεστά. Παρουσιάζονται κάποιες διαφορές, κυρίως στο είδος της Μεσογειακής φώκια, ενώ οι άλλες δυο μοιάζουν μεταξύ τους, κάτι που μπορούμε να το διαπιστώσουμε από το χρώμα των μικρών τους. Τα μικρά των Μοnachus monachus γεννιούνται μαύρα με ένα λευκό σημάδι στην κοιλία ενώ τα άλλα είναι εντελώς μαύρα χωρίς κανένα άλλο χρώμα.

Το ύψος των ενήλικων φωκιών είναι μέχρι 2μιση μέτρα και ζουν μέχρι τα 30 χρόνια. Κυοφορούν για 11 μήνες και γεννούν ένα μωρό σχεδόν κάθε ένα ή δύο χρόνια και σπάνια γεννούν δίδυμα. Στα 3-4 τους χρόνια είναι πλέον ώριμες και μπορούν να ζευγαρώσουν και να γεννήσουν. Τα μωρά τους έχουν ανοικτά μάτια και παχιά γούνα ώστε να μπορούν να ζεσταίνονται τους πρώτους μήνες της ζωής τους διότι δεν έχουν λίπος. Με το που μεγαλώνουν μετά από κάποιες εβδομάδες, η παιδική τους γούνα πέφτει και αντικαθίσταται από ένα κοντό τρίχωμα πιο ανοικτού χρώματος. Ζυγίζουν 15-20 κιλά και έχουν ύψος περίπου 1 μέτρο. Τους αρέσει πολύ το παιχνίδι και είναι πολύ συνδεδεμένες με την μητέρα τους. Όταν ωριμάζουν εγκαταλείπουν την μητέρα τους και πηγαίνουν αλλού για να ζευγαρώσουν.

Η  Monachus  monachus  έχει  πάντα  υγρά  μάτια,  γιατί  δεν  έχει τον δακρυϊκό  πόρο  που  οδηγεί  τα  δάκρυα  από  την  άκρη  του  ματιού  στη μύτη,  όπως έχουν  τα  περισσότερα  θηλαστικά  και  έτσι  μοιάζει πάντοτε  σαν  να  κλαίει.

Βιότοπος
Ζει και μεγαλώνει τα παιδιά της στις ακτές γύρω από την θάλασσα. Κατά την ώρα της γέννας, διαλέγουν βαθιές σπηλιές για να προστατέψουν τα μωρά τους ώστε να μην κινδυνέψουν από το κύματα της θάλασσας. Μένουν πολλές ώρες μέσα στις σπηλιές, σε μέρη όπου είναι καθαρά και υπάρχει κοντά τροφή. Τις θερμές μέρες του χρόνου βρίσκονται πολλές ώρες στη θάλασσα και πηγαίνουν στις σπηλιές όταν πέφτει ο ήλιος για να ξεκουραστούν και να κοιμηθούν. Αντίθετα τον χειμώνα, με το κρύο είναι μαζεμένες στις σπηλιές τους. Παλιά πολλές φώκιες συγκεντρώνονταν μαζί  ενώ τώρα άρχισαν να μαζεύονται σε ομάδες με μικρότερο αριθμό για μπορούν να γλυτώνουν πιο εύκολα από την καταδίωξή τους από τους κυνηγούς.

Τρέφονται με ψάρια και φύκια που βοηθούν στην χώνεψη. Τρώνε αμάσητα, τινάζοντας τα ψάρια πριν ώστε να φύγουν τα εντόσθια τους.

Κίνδυνοι
Στα παλιά χρόνια οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν τις Μεσογειακές φώκιες για το δέρμα και το κρέας τους όμως με την πάροδο του χρόνου, κατά την Ρωμαϊκή περίοδο, το κυνήγι αυξήθηκε και εξολοθρεύτηκαν πάρα πολλές φώκιες. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τον 3ο-4ο αιώνα να μειωθούν σε σημαντικό βαθμό.

Σήμερα υπάρχουν πολλοί κίνδυνοι, κυρίως από το κυνήγι τους από τους ψαράδες, γιατί τους προκαλούν ζημιές στα δίχτυα και τα παραγάδια ελευθερώνοντας έτσι τα ψάρια που μαζεύουν, αφού οι ίδιες αναζητούν τροφή και δεν μπορούν να βρουν αλλού εύκολα.

Με το πέρασμα του χρόνου εξαιτίας των διαφόρων παραγόντων που επέδρασαν αρνητικά στα ζώα και τα καταφύγιά τους, το είδος εξαφανίστηκε σε περισσότερες από 10 χώρες τα τελευταία 20 χρόνια.

Ο ίδιος ο άνθρωπος στάθηκε εμπόδιο για τις φώκιες με τις μαρίνες και τα νέα σπίτια που χτίζει κοντά στην θάλασσα όπως και με τα ξενοδοχεία. Έτσι πολλές φορές καταστρέφει τις ακτές όπου φωλιάζει και γεννά η φώκια. Επίσης όπου υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση πληθυσμού, υπάρχει ρύπανση και θόρυβος με αποτέλεσμα να ενοχλεί σε μεγάλο βαθμό τις ευαίσθητες φώκιες. Με τα σκουπίδια και τις χημικές ουσίες σε μια θάλασσα με ρύπανση είναι απόλυτα φυσιολογικό οι φώκιες να κινδυνεύουν.

ΠΗΓΕΣ
[1] http://animalisourlifes.wordpress.com/2010/04/12/%CF%86%CF%8
E%CE%BA%CE%B9%CE%B5%CF%82%CE%BC%CE%BF%CE%BD%CE%A
C%CF%87%CE%BF%CF%85%CF%82%CE%BC%CE%BF%CE%BD%CE%A
C%CF%87%CE%BF%CF%85%CF%82/
[2] http://www.alonissos-park.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=49&Itemid=56
[3] http://www.monachoulis.gr/displayITM1.asp?ITMID=14
[4] http://www.thalassa-project.gr/LH2Uploads/ItemsContent/21/%CE%9C%CE%B5%CF%83%CE%BF%CE%B3%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AE-%CE%A6%CF%8E%CE%BA%CE%B9%CE%B1-Monachus-monachus.pdf

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ:
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%C
E%BF:9096_-_Milano_-_Museo_storia_naturale_-_Diorama_-_Foca_Monaca_-_Foto
_Giovanni_Dall%27Orto_22-Apr-2007.jpg
©Giovanni Dall’Orto