Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας & Εκπαίδευσης – Κυκπεε
Όνομα: Τρυγόνι
Κοινό όνομα:
Επιστημονικό όνομα: Streptopelia turtur
Οικογένεια: Columbidae
Περιγραφή
Εϊναι μικρότερο και ελαφρύτερο από άλλα περιστερόμορφα είδη, καθώς το μήκος του φτάνει τα 24-29, το άνοιγμα φτερών φτάνει μέχρι και 55 εκ. και ζυγίζει περίπου 100 γρ. Το πτηνό αυτό συγγενεύει με είδη όπως τα φιλικουτούνια και οι φάσσες από τα οποία διαφοροποιείται λόγω του καστανωπού χρώματος που παρατηρείται στην πλάτη με σκούρες σφηνοειδής βούλες καθώς επίσης και από την ριγέ ασπρόμαυρη κηλίδα που εντοπίζεται πλευρικά του λαιμού. Η ουρά του πτηνού κατά την πτήση εμφανίζεται με σφηνοειδές σχήμα, σκουρόχρωμο κέντρο και λευκό περίγραμμα και κορυφές των φτερών.
Μετανάστευση
Αποτελεί πλήρως μεταναστευτικό είδος του οποίου οι πληθυσμοί πραγματοποιούν μεγάλες αποδημίες. Η κατανομή του είναι ιδιαίτερα ευρεία αφού συναντάται σε Ευρασία και Αφρική είτε ως καλοκαιρινό αναπαραγόμενο πτηνό, είτε ως διαχειμάζον. Το πτηνό αυτό επισκέπτεται το νησί μας και κατά τις δύο περιόδους αποδημίας ενώ αρκετά άτομα παραμένουν και κατασκευάζουν πρόχειρες φωλιές όπου γεννούν και επωάζουν 2 αυγά άσπρου χρώματος.
Εξάπλωση
Εντοπίζεται σε ανοικτές, ηλιόλουστες και ξηρές περιοχές μέχρι τα 350-500m σε υψόμετρο και όχι ιδιαίτερα πυκνοδασωμένες.
Τροφή
Η τροφή τους αναζητείται και συλλέγεται κατά αποκλειστικότητα στο έδαφος και περιλαμβάνει κυρίως φυτικά τμήματα, σπέρματα και σε σπανιότερες περιπτώσεις έντομα και μικρά σαλιγκάρια.
Ονομασία
Το όνομα του γένους Streptopelia παραπέμπει στο γκρίζο χρώμα του πτηνού (pelio) και στις χαρακτηριστικές περιτραχήλιες δομές που μοιάζουν με strepto, δηλαδή με «περιδέραιο από συνεστραμμένο μέταλλο». Το δεύτερο συνθετικό turtur που υποδεικνύει το είδος παραπέμπει στο αρχαίο ελληνικό «τρυγών», όρος που παραπέμπει στο πολύ χαρακτηριστικό και επαναλαμβανόμενο τουρ-τουρ που ακούγεται έντονα κατά την άφιξη του πτηνού στα αναπαραγωγικά εδάφη.
Αναπαραγωγή
Αποτελεί ένα πτηνό το οποίο αναπτύσσει ιδιαίτερα δυνατούς αναπαραγωγικούς δεσμούς με αποτέλεσμα να δημιουργούνται μόνιμα ζεύγη τα οποία διατηρούνται εφόρου ζωής.
Πολιτισμός
Το πτηνό αυτό αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για λόγιους και ποιητές οι οποίοι χρησιμοποίησαν στα έργα τους τα τρυγόνια ως σύμβολο παντοτινής αγάπης και αφοσίωσης. Αναφορές στο πτηνό εντοπίζονται και σε θρησκευτικά αποσπάσματα τόσο της Παλαιάς όσο και της Καινής Διαθήκης με χαρακτηριστικότερη την εμφάνιση του πτηνού στις περιγραφές της Γέννησης του Χριστού.
Προστασία
Κατά τις τελευταίες δεκαετίες, ο Ευρωπαϊκός πληθυσμός του τρυγονιού παρουσιάζει μια μείωση της τάξης του ~62% με κυριότερες απειλές να αποτελούν το περιορισμένο αναπαραγωγικό δυναμικό των πληθυσμών, η εντατικοποίηση της γεωργικής καλλιέργειας και κυρίως η νόμιμη αλλά και παράνομη θήρευση τους κυρίως στις παραμεσόγειες περιοχές σε αριθμούς που φτάνουν τις ~100 χιλ. πουλιά τον χρόνο. Ας προσπαθήσουμε όλοι μας να προστατεύσουμε το όμορφο αυτό μεταναστευτικό πτηνό καταστέλλοντας κάθε ενέργεια παράνομης θήρευσης τους και σεβόμενοι τους νόμους που καθορίζουν την περίοδο θήρευσης αλλά και τον επιτρεπόμενο αριθμό θηρεύσιμων ατόμων.
ΠΗΓΕΣ:
[1] Χριστοφόρου Λ., 1998: Πουλιά της Κύπρου. Όλα τα πουλιά που φωλιάζουν στην Κύπρο και 200 άλλα μεταναστευτικά είδη. Λευκωσία, 1998
[2] http://en.wikipedia.org/wiki/European_turtle_dove
[3] http://www.ebcc.info/wpimages/video/StateEuropeCommonBirds2007.pdf
