Βιοδιασπώμενα πλαστικά: μια πιθανή λύση στο πρόβλημα των πλαστικών απορριμμάτων

Οι ποσότητες των πλαστικών που παράγονται κάθε χρόνο ξεπερνούν τους 250 εκατομμύρια τόνους, με όλο και συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση. Η ευρεία αυτή χρήση από καταναλωτές και βιομηχανία οφείλεται κυρίως στις μηχανικές και θερμικές ιδιότητές τους, στη χαμηλή τους τιμή και τα χαμηλά κόστη παραγωγής. Το αποτέλεσμα, όμως, αυτής της χρήσης αποτελεί στις μέρες μας το μεγάλο πρόβλημα της μόλυνσης του περιβάλλοντος και της έλλειψης χώρου απόρριψής τους. Τα κοινά πλαστικά παραμένουν στο περιβάλλον για εκατοντάδες χρόνια εξαιτίας του γεγονότος ότι δεν μπορούν να διασπαστούν από τη φύση. Ειδικότερα, μια πλαστική σακούλα χρειάζεται 10-20 χρόνια για να διαλυθεί στη θάλασσα, ένα πλαστικό ποτήρι 50, ενώ ένα πλαστικό μπουκάλι περίπου 450 χρόνια [1]! Αν αναλογιστούμε ότι κάθε πλαστική σακούλα χρησιμοποιείται για περίπου 15 λεπτά και μολύνει τον πλανήτη για πάνω από 400 χρόνια [2], καταλήγουμε ότι τα πλαστικά απορρίμματα αποτελούν ένα πρόβλημα με μεγάλη αρνητική περιβαλλοντική επίδραση. Πολλοί θεωρούν ότι η χρήση βιοδιασπώμενων πλαστικών, φιλικών προς το περιβάλλον αποτελεί μια πολύ υποσχόμενη λύση. Αποτελεί, όμως, την καλύτερη λύση για το περιβάλλον;

Τα βιοδιασπώμενα πλαστικά αποτελούν μια επαναστατική τεχνολογία πλαστικών από ανανεώσιμες πρώτες ύλες [9], όπως το καλαμπόκι και το ζαχαροκάλαμο [2,3], τα οποία μπορούν να αποικοδομηθούν από μικροοργανισμούς (βακτήρια, μύκητες, ένζυμα), από το διοξείδιο του άνθρακα και από κάποια βιο-υλικά [5,6,9], μέσω δηλαδή ενός φυσικού συστήματος ανακύκλωσης [8]. Τα πλαστικά αυτά μοιάζουν με τα συμβατικά πλαστικά τόσο σε όψη όσο και σε υφή, είναι διάφανα, ανθεκτικά, αλλά και πλήρως βιοδιασπώμενα και κομποστοποιήσιμα. Σε εμπορικές συνθήκες κομποστοποίησης με αυξημένη θερμοκρασία και ιδανικές συνθήκες ζύμωσης μπορούν να κομποστοποιηθούν σε 1 με 2 μήνες. Η τιμή τους είναι σχεδόν αντίστοιχη με τα συμβατικά πλαστικά, αντέχουν θερμοκρασίες μέχρι 50 °C και δεν επιβαρύνουν την υγεία μας από τις τοξικές ουσίες που εκλύονται από τα συμβατικά πλαστικά [2]. Το σημαντικότερο, όμως, πλεονέκτημα είναι ότι κατά την παραγωγή τους δεν εκλύονται αέρια του θερμοκηπίου [3,9].

Συνεπώς, τα βιοδιασπώμενα πλαστικά έχουν όλα τα πλεονεκτήματα των συμβατικών πλαστικών, με το πρόσθετο πλεονέκτημα της φυσικής εξουδετέρωσής τους μετά τη χρήση τους. Επιπρόσθετα, η χρήση τους μπορεί να συμβάλει στην αύξηση της γονιμότητας του εδάφους, στη χαμηλή συσσώρευση των ογκωδών πλαστικών υλικών στο περιβάλλον και τη μείωση του κόστους της διαχείρισης των αποβλήτων [9]. Μερικά παραδείγματα χρήσιμων βιοδιασπώμενων προϊόντων είναι οι συσκευασίες τροφίμων, οι οποίες μπορούν να κομποστοποιηθούν μαζί με το περιεχόμενό τους όταν έχει λήξει η ημερομηνία κατανάλωσης του προϊόντος ή το προϊόν έχει αλλοιωθεί. Άλλα χρήσιμα βιοδιασπώμενα προϊόντα χρησιμοποιούνται στην γεωργία μέσω πλαστικών υφασμάτων στα οποία μπορούν να μπορούν να εισαχθούν βιοδιασπώμενα φύλλα και σπόροι, καθώς επίσης και στην ιατρική μέσω ραφών οι οποίες μπορούν να απορροφηθούν και μικροσυσκευών που περιέχουν φάρμακα και διασπόνται μέσα στο σώμα [6].

Δυστυχώς, όμως, όλο και περισσότερο βιοαποικοδομήσιμα υλικά συσσωρεύονται στον πλανήτη με αποτέλεσμα την αυξημένη περιβαλλοντική απειλή [4]. Επιπλέον, ο ρυθμός με τον οποίο παράγονται απόβλητα ξεπερνά κατά πολύ το ποσοστό της φυσικής αποικοδόμησης, καθιστώντας την τρέχουσα κατάσταση μη βιώσιμη [8]. Μια σημαντική σημείωση αποτελεί το γεγονός ότι τα βιοδιασπώμενα πλαστικά απαιτούν ειδικές συνθήκες για να βιοδιασπαστούν σωστά (μικροοργανισμούς, θερμοκρασία και υγρασία) και αν δεν διαχειριστούν σωστά μπορούν να επιφέρουν μεγαλύτερα αρνητικά αποτελέσματα για το περιβάλλον κι από τα συμβατικά πλαστικά. Αυτό γιατί, όταν τα βιοδιασπώμενα πλαστικά θαφτούν σε τάφρους, παράγουν επιβλαβή αέρια θερμοκηπίου κατά τη διάσπασή τους [6].

Η βιοδιάσπαση είναι μια ιδιότητα των προϊόντων να μετατρέπονται σε λίπασμα, ιδιότητα όμως η οποία δεν λύνει το πρόβλημα των απορριμμάτων. Η ρίψη απορριμμάτων αποτελεί ουσιαστικά ένα πρόβλημα ανεύθυνης συμπεριφοράς, το οποίο μπορεί να λυθεί με την αλλαγή στάσης των ανθρώπων παρά με την αλλαγή των προϊόντων που πετούν. Συμπερασματικά, είναι λανθασμένη η εστίαση σε ανεύρεση τρόπων ευκολότερης απόρριψης προϊόντων, γιατί η κατασκευή τέτοιων προϊόντων πιθανόν να αμβλύνει το πρόβλημα, οδηγώντας τους ανθρώπους να αποσύρουν όλο και μεγαλύτερο αριθμό τους στο περιβάλλον με το σκεπτικό ότι θα διασπαστούν φυσικά [6]. Τα βιοδιασπώμενα πλαστικά είναι χρήσιμα υλικά, η λύση, όμως, στο πρόβλημα κρύβεται τελικά στη σωστή και περιορισμένη τους χρήση!

ΠΗΓΕΣ:
[1] http://bit.ly/2d3kvIW
[2] http://ecofamily.gr/index.php?target=pages&page_id=445570
[3] http://www.agroamalthia.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=48
[4] http://wwf.panda.org/about_our_earth/teacher_resources/webfieldtrips/bio_nonbio_materials/
[5] https://en.wikipedia.org/wiki/Biodegradation
[6] http://www.futurenergia.org/ww/el/pub/futurenergia/chats/bio_plastics.htm
[7] http://www.ecorec.gr/ecorec/index.php?option=com_content&view=article&id=322:2013-03-06-14-19-30&catid=47&Itemid=520&lang=en
[8] http://www.goecopure.com/what-is-biodegradation.aspx
[9] http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2769161/

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ:
http://phys.org/news/2015-07-biodegradable-plastic-cheaper-greener.html