Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας & Εκπαίδευσης – Κυκπεε
Η υποβάθμιση του περιβάλλοντος είναι μια πραγματικότητα που βιώνουν οι σύγχρονες κοινωνίες. Οι παγκόσμιες απαιτήσεις για τροφή, ένδυση, στέγαση και μεταφορές επιταχύνονται. Γενικά, οι επιλογές, οι διαχειριστικές και αναπτυξιακές προσεγγίσεις και πρακτικές των ανθρώπινων κοινωνιών ασκούν πιέσεις στα φυσικά οικοσυστήματα, προκαλώντας μεταβολές που συμβαίνουν πέρα από τα όρια στα οποία μπορούν αυτά να λειτουργήσουν, οδηγώντας τα σε σταδιακή υποβάθμιση και καταστροφή. Αυτές οι μεταβολές στα φυσικά οικοσυστήματα έχουν αλυσιδωτές επιπτώσεις στην οικονομία και την κοινωνική συνοχή και εκφράζονται ως παγκόσμια περιβαλλοντικά προβλήματα. Η κλιματική αλλαγή, η απώλεια της βιοποικιλότητας, η ρύπανση, η ενεργειακή κρίση, η άνοδος της στάθμης των θαλασσών και η ερημοποίηση είναι μόνο μερικά από τα παγκόσμια περιβαλλοντικά προβλήματα που βιώνουμε σήμερα. Τεράστια προβλήματα υγείας αναφύονται ως αποτέλεσμα των παγκόσμιων αυτών περιβαλλοντικών προβλημάτων.
Καθίσταται πλέον επιτακτική η ανάγκη να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση μας με τη φύση και το περιβάλλον, με τρόπο που όχι μόνο θα συμβάλουμε στην άμβλυνση των επιπτώσεων σ’ αυτό αλλά και θα οδηγηθούμε σε σύγχρονες και καινοτόμες περιβαλλοντικά αειφορικές λύσεις. Τι όμως σημαίνει πραγματικά η αειφορία που επιδιώκουμε και ποια η σχέση της με την περιβαλλοντική εκπαίδευση που υπήρχε μέχρι σήμερα;
Ο όρος Αειφορία χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τους δασολόγους και αφορούσε στη διαχείριση των δασών με τρόπο ώστε αυτά να αποδίδουν προϊόντα για πάντα (αεί + φέρω). την ελληνική χρησιμοποιείται ως συνώνυμη έννοια με τη βιωσιμότητα. Με απλά λόγια η αειφορία μιας πρακτικής ή μιας κοινωνίας ή της φύσης είναι βασικά η ικανότητά της να λειτουργήσει στο διηνεκές. Από αυτή την περιγραφή προκύπτουν μερικά βασικά ερωτήματα όπως είναι τα επόμενα: Ποια κατάσταση πρέπει να είναι αειφόρος, για ποιον να διασφαλιστεί η κατάσταση της αειφορίας και με ποιον τρόπο μπορεί να διασφαλιστεί η αειφορία της συγκεκριμένης κατάστασης. Πολλοί υποστηρίζουν ότι η έννοια της αειφορίας αναδεικνύει φιλοσοφικές, ηθικές, πολιτικές, περιβαλλοντικές και εκπαιδευτικές διαστάσεις.
Ας αναλογιστούμε όλοι όσοι, ασχολούμαστε με την περιβαλλοντική εκπαίδευση ποιο είναι αυτό που μάς εμπνέει και αποτελεί κινητήρια δύναμη για τις πάμπολλες ώρες ενασχόλησής μας με την καλλιέργεια στους μαθητές μας αξιών, δεξιοτήτων, στάσεων και συμπεριφορών φιλικών προς το περιβάλλον;
Ας διερωτηθούμε: Ποιου επιθυμούμε να διασφαλιστεί η κατάσταση της αειφορίας; Όντως επιθυμούμε να διασφαλιστεί η αειφορία για την ανάπτυξη; Είναι η αειφορία της ανάπτυξης που είναι το κρίσιμο ζητούμενο στη σύγχρονη περιβαλλοντική κρίση ή μήπως η αειφορία του πλανήτη μας, η αειφορία της Γης;
Η επικέντρωση στις ανάγκες και η επίδοση στη φύση μιας ακραίας εργαλειακότητας για κάλυψη των αναγκών των υπαρχουσών και των μελλοντικών γενεών, κατά πολλούς, ξεφεύγει από τις φιλοπεριβαλλοντικές αξίες που σήμερα καλείται η εκπαίδευση να καλλιεργήσει. Από ηθικής πλευράς σηματοδοτεί τη μετάβαση από τον οικοκεντρισμό της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στον ακραίο ανθρωποκεντρισμό της κάλυψης καταναλωτικών αναγκών σε μια συνεχή και διαρκή βάση.
Απόσπασμα από το βιβλίο Βιοηθική του Περιβάλλοντος: Η ορθόδοξη προσέγγιση της κτίσης.
Ανδρέας Χατζηχαμπής (2015). Βιοηθική του Περιβάλλοντος: Η ορθόδοξη προσέγγιση της κτίσης. Λεμεσός: Εκδ. Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης, σελ. 113-116.
Κεντρική σελίδα Ορθοδοξία και Περιβάλλον
Βιοηθική του Περιβάλλοντος: Η ορθόδοξη προσέγγιση της κτίσης
