Περιβάλλον: Ένα ανοικτό παράθυρο στη μάθηση

Στη σημερινή εποχή η αλληλεπίδραση των παιδιών με το περιβάλλον έχει αλλάξει σε σημαντικό βαθμό, αφού η έκθεση τους στο εξωτερικό περιβάλλον και συγκεκριμένα στη φύση έχει μειωθεί. Ταυτόχρονα, έχει αυξηθεί η έκθεση των παιδιών σε διάφορα τεχνολογικά μέσα που χαρακτηρίζουν μια σύγχρονη κοινωνία. Έτσι, οι διάφορες δραστηριότητες των παιδιών που θα μπορούσαν να γίνουν σε ένα εξωτερικό χώρο περιορίζονται. Αναμφισβήτητα η χρήση της τεχνολογίας στη σημερινή εποχή είναι πολύ χρήσιμη εώς και απαραίτητη ειδικότερα στη μάθηση. Ο τρόπος και ο χρόνος χρήσης της όμως είναι σημαντικά σημεία που καθορίζουν το πόσο επηρεάζει τις καθημερινές μας δραστηριότητες σε διάφορα περιβάλλοντα μάθησης: οικογενειακό, σχολικό, κοινωνικό [1].

Η αγάπη των παιδιών για τη φύση και η ανάπτυξη της σχέσης σεβασμού μεταξύ τους μπορεί να επιτευχθεί πρακτικά μόνο με την άμεση αλληλεπίδραση των δύο. Έτσι, τα παιδιά ανακαλύπτουν το οίκο-φυσιολογικό τους εαυτό και προσεγγίζουν με μεγαλύτερο ενδιαφέρον οτιδήποτε αποτελεί το περιβάλλον στο οποίο ζει. Αντλώντας εμπειρίες από το περιβάλλον, ταυτόχρονα ο συνδετικός κρίκος μεταξύ περιβάλλοντος και παιδιών αρχίζει να δημιουργείται και εξελίσσεται με την ολοένα και μεγαλύτερη αλληλεπίδραση μεταξύ τους [1].

Μέσα από το περιβάλλον τα παιδιά έχουν τη δυνατότητα να αναπτύξουν όλες τους τις αισθήσεις και να αλληλεπιδράσουν σε διαφορετικά πλαίσια επικοινωνίας, αφού προσφέρεται μια πλειάδα ευκαιριών που μπορούν να αξιοποιηθούν για διαφορετικούς σκοπούς. Η επαφή των παιδιών με το περιβάλλον μπορεί να ενσωματωθεί σε διαφορετικών ειδών γνωστικά αντικείμενα: γλώσσα, μαθηματικά, τέχνη, φυσικές επιστήμες, μουσική και άλλα.

Υπάρχουν πολλά παραδείγματα που θα μπορούσε να ενταχθεί το εξωτερικό περιβάλλον στο μάθημα, ανάλογα με τους στόχους του. Πολλά από αυτά θα μπορούσαν να γίνουν με δράσεις των ίδιων των μαθητών πέρα από με τη χρήση των εκπαιδευτικών βιβλίων.

Για παράδειγμα βλέποντας από μία διαφορετική ματιά ένα γλωσσικό μάθημα, η διεξαγωγή του στον εξωτερικό χώρο της τάξης, είτε έχει ως κεντρικό θέμα το περιβάλλον είτε όχι, δύναται να κεντρίσει το ενδιαφέρον των μαθητών και ακολούθως να συντελέσει θετικά στους στόχους του μαθήματος. Παράλληλα, το εξωτερικό περιβάλλον μπορεί να ενισχύσει τη γλώσσα των παιδιών, αφού ο συνδυασμός κίνησης και πράξης τους βοηθά να μεταδώσουν πιο εύκολα τις ιδέες τους [2]. Επίσης, για παράδειγμα σε ένα μάθημα μαθηματικών, η οργάνωση των δραστηριοτήτων σε χώρο εκτός της σχολικής αίθουσας, δύναται να προκαλέσει την περιέργεια των μαθητών και παράλληλα τη καλύτερη συγκέντρωση τους στο μάθημα, αφού έχουν διαφορετικά ερεθίσματα. Ακόμα, στο συγκεκριμένο πλαίσιο διδασκαλίας και μάθησης, μπορεί να ενσωματωθεί και η τεχνολογία ως προσθετική αξία στο μάθημα με σκοπό την καλύτερη επίτευξη των στόχων του [3, 4].

Το εξωτερικό περιβάλλον ως ανοικτό παράθυρο στη μάθηση, όπως υποστηρίζεται από πολλούς ερευνητές προσφέρει πολλές και διαφορετικές ευκαιρίες δημιουργικότητας και ανάπτυξης δεξιοτήτων μέσω της αφής, της όσφρησης, της οπτικής επαφής και της γεύσης. Η ενεργοποίηση όλων των αισθήσεων των μαθητών είναι η αφετηρία για να εφαρμόσουν τη γνώση που ήδη κατέχουν σε καινούργιες καταστάσεις με απτά υλικά. Με αυτό τον τρόπο οι μαθητές γίνονται περισσότερο εφευρετικοί και παράλληλα κριτικοί συμμετέχοντες. Επίσης, η μάθηση μέσα από το εξωτερικό περιβάλλον υποστηρίζεται στο μέγιστο βαθμό από τη βιωματική μάθηση, η οποία καθίσταται καθοριστικός παράγοντας στην αποδοτικότερη συμμετοχή και κατανόηση του μαθήματος. Ταυτόχρονα, ενδυναμώνεται η σχέση των μαθητών με το περιβάλλον, αφού αναπτύσσεται μια διαφορετική σχέση μεταξύ τους, όπου το περιβάλλον προσφέρει στο παιδί ευκαιρίες μάθησης και το παιδί χρησιμοποιεί αυτές τις πληροφορίες για να μάθει. Έτσι, μαθαίνει να σέβεται το περιβάλλον και να το προστατεύει [3].

Το εξωτερικό περιβάλλον μπορεί να ενσωματωθεί με διαφορετικούς τρόπους και για διαφορετικούς σκοπούς στη ζωή μας. Ο ενεργητικός ρόλος των παιδιών στη μάθηση είναι πολύ σημαντικός για την προσωπική και κοινωνική τους ανάπτυξη. Ας ρίξουμε μια ματιά γύρω στο περιβάλλον και ας αναλογιστούμε το εύρος των πληροφοριών που προσφέρει στον άνθρωπο. Ας το ενσωματώσουμε στη μάθηση για τη μάθηση. Μπορούμε;

ΠΗΓΕΣ:
[1] White R. 2004. Young Children’s Relationship with Nature: Its Importance to Children’s Development & the Earth’s Future(http://www.whitehutchinson.com/children/articles/childrennature.shtml)
[2] http://www.fws.gov/northeast/cpwn/pdf/educatornature.pdf (Teaching and learning in nature)
[3] http://www.ndna.org.uk/Resources/NDNA/Generic%20Folders%202/10/34.%20EYFS%20outdoor%20learning.PDF(Benefits of outdoor learning)
[4]http://naturalearning.org/sites/default/files/Benefits%20of%20Connecting%20Children%20with%20Nature_InfoSheet.pdf

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ:
http://www.waldkindergarten-strasslach.de/