Νέος Συναγερμός για την Ευρωπαϊκή Πανίδα και Χλωρίδα

Η φυσική κληρονομιά της Ευρώπης έρχεται αντιμέτωπη με μια ανησυχητική υποβάθμιση, σύμφωνα με τους δύο νέους Ευρωπαϊκούς Κόκκινους Καταλόγους, οι οποίοι αποκαλύπτουν συγκλονιστικά στοιχεία αναφορικά με την υποβάθμιση αγροτικών περιοχών, την απώλεια βιοτόπων και την κλιματική αλλαγή [2,4].

Γενικά ο Ευρωπαϊκός Κόκκινος Κατάλογος αποτελεί τμήμα του Κόκκινου Καταλόγου των ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση (Red List of Threatened Species) της Παγκόσμιας Ένωσης Προστασίας του Περιβάλλοντος (IUCΝ) [4]. Ο κόκκινος αυτός κατάλογος δεν είναι απλώς ένας κατάλογος, αλλά ένας επιστημονικός κατάλογος ο οποίος υποστηρίζεται από ένα πάρα πολύ εκτεταμένο δίκτυο εμπειρογνωμόνων. Αποτελεί μια σταθερή βάση για την παρακολούθηση των μελλοντικών τάσεων σε ό,τι αφορά την ευρωπαϊκή βιοποικιλότητα και την προειδοποίηση κινδύνων κατά των φυσικών ειδών [1]. Επιπρόσθετα, οι αξιολογήσεις αυτές των κόκκινων καταλόγων είναι εξαιρετικά σημαντικές, γιατί αποτελούν ένα σημείο αφετηρίας για την ανάληψη στοχευμένων δράσεων και μέτρων διατήρησης της βιοποικιλότητας και αποφυγής απώλειας ειδών, καθώς και για τη χάραξη πολιτικών σε επίπεδο ΕΕ αναφορικά με την προστασία της βιοποικιλότητας αυτής τα επόμενα χρόνια [1,2,3].

Μέχρι σήμερα έχουν 9.735 είδη έχουν αξιολογηθεί από την Ευρωπαϊκή Κόκκινη Λίστα [3] και έχουν δημιουργηθεί το 2015 δύο νέοι ευρωπαϊκοί κόκκινοι κατάλογοι με τη βοήθεια της οργάνωσης BirdLife International και εκατοντάδων μεμονωμένων επιστημόνων και εθελοντών. Οι εν λόγω κατάλογοι παρέχουν τα πιο διεξοδικά επιστημονικά στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί μέχρι στιγμής για την κατάσταση σημαντικού μέρους της ευρωπαϊκής αυτόχθονης πανίδας και χλωρίδας της Ευρώπης [1]. Από την αξιολόγηση αυτή προκύπτει ότι σήμερα απειλούνται το 44% όλων των μαλακίων γλυκού νερού, το 37% των ψαριών γλυκού νερού, το 23% των αμφιβίων, το 20% σειράς χερσαίων μαλακίων, το 19% των ερπετών, το 15% των θηλαστικών και των λιβελούλων, το 13% των πτηνών, το 11% σειράς σαπροξυλικών κανθάρων, το 9% των πεταλούδων και 467 είδη αγγειόσπερμων φυτικών ειδών [4].

Συνολικά, τουλάχιστον το 22,5% των ειδών της Ευρώπης που έχουν αξιολογηθεί απειλούνται, εκ των οποίων αρκετά είναι κρισίμως κινδυνεύοντα. Μεταξύ των ειδών θαλάσσιων οστεϊχθύων των ευρωπαϊκών υδάτων, τα πιο κρισίμως απειλούμενα είδη, με 40% κίνδυνο εξαφάνισης, είναι οι καρχαρίες και τα σελάχια. Η βασική απειλή τους προέρχεται από την υπεραλίευση, είτε αυτή είναι στοχευμένη είτε προκύπτει ως παρεμπίπτον αλίευμα. Όσον αφορά τα πτηνά, τα σημαντικότερα αίτια για τη μείωση του πληθυσμού τους είναι η παράνομη θανάτωσή τους, η γεωργία, η ρύπανση και τα χωροκατακτητικά είδη [1].

Εντούτοις, οι νέοι ευρωπαϊκοί κόκκινοι κατάλογοι πέρα από την επιβεβαίωση της ανησυχητικής εικόνας της γενικής μείωσης της βιοποικιλότητας [1], παρέχουν και μια θετική εξέλιξη και επίδραση της αξιολόγησης αυτής που πραγματοποιείται [4]. Πολλά είδη που προστατεύονται στο πλαίσιο της ενωσιακής οδηγίας για τους οικοτόπους και περιλαμβάνονται στο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000, έχουν βελτιώσει τις πιθανότητες επιβίωσής τους [4]. Ειδικότερα, συνολικά 20 είδη, τα οποία προηγουμένως θεωρούνταν κινδυνεύοντα τώρα χαρακτηρίζονται ως μειωμένου ενδιαφέροντος, αν και ορισμένα εξακολουθούν να είναι απειλούμενα σε παγκόσμιο επίπεδο. Επιπρόσθετα, 25 απειλούμενα είδη αντιμετωπίζουν τώρα μειωμένη απειλή εξαφάνισης σε σύγκριση με την προηγούμενη δεκαετία [2]. Στους καταλόγους, λοιπόν περιλαμβάνονται τεκμήρια που αποδεικνύουν ότι αποδίδουν στην πράξη, όπως η αποκατάσταση του πληθυσμού των αργυροπελεκάνων και του πύρρουλα των Αζόρων [1]. Συνεπώς, τα θετικά αυτά νέα καταδεικνύουν την επιτυχία των καλά σχεδιασμένων μέτρων διατήρησης [4].

Ο κόκκινος κατάλογος, παρόλα αυτά, ηχεί ως ένας συναγερμός και αποτελεί μια έκκληση για ανάληψη δράσης. Θα πρέπει, λοιπόν, να ενεργοποιηθούμε άμεσα και να αναλάβουμε δράση, ώστε να μην είμαστε εμείς αυτοί που θα συμπεριληφθούμε στον επόμενο κατάλογο!

ΠΗΓΕΣ:
[1] Περιβάλλον για τους Ευρωπαίους, Περιοδικό της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος, Οκτώβριος 2015, αρ. 58
[2] http://www.sigmalive.com/news/environment/238216/ena-sta-pente-poulia-stin-ee-apeilountai-me-eksafanisi#.dpuf
[3] http://ec.europa.eu/environment/nature/conservation/species/redlist/
[4] http://www.econews.gr/2011/12/03/ee-apeiloumena-eidi/

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ:
https://en.wikipedia.org/wiki/IUCN_Red_List