Home / Ραδιοφωνική Εκπομπή - Περιβάλλον για Όλους / Πινκουίκουλα η κρυστάλλινη: Το μοναδικό εντομοφάγο φυτό της Κύπρου

Πινκουίκουλα η κρυστάλλινη: Το μοναδικό εντομοφάγο φυτό της Κύπρου

%cf%80%ce%b9%ce%b3%ce%ba%ce%bf%cf%85%ce%b9%ce%bb%ce%af%ce%bd%ce%b1-%ce%b7-%ce%ba%cf%81%cf%85%cf%83%cf%84%ce%ac%ce%bb%ce%bb%ce%b9%ce%bd%ce%b7Το φυτικό Βασίλειο αποτελεί ένα από τα πιο σύνθετα Βασίλεια της φύσης με μεγάλη μορφολογική ποικιλότητα ενώ πολλοί εκπρόσωποι του παρουσιάζουν ιδιαίτερες και αξιοπερίεργες ιδιότητες. Το τίτλο της πιο αξιοπερίεργης ομάδας φυτών διεκδικούν αναμφίβολα τα «σαρκοφάγα ή εντομοφάγα φυτά» αφού η παράξενη αυτή ιδιότητα τους προκάλεσε το ενδιαφέρον του ανθρώπου και αποτέλεσε πηγή γένεσης αστικών μύθων. Ποια όμως είναι τα χαρακτηριστικά των φυτών αυτών και ποια η σχέση τους με το νησί μας;

Τα εντομοφάγα φυτά χαρακτηρίζονται από την ικανότητα τους να συλλαμβάνουν με ειδικά όργανα έντομα τα οποία διασπούν μέσω βιοχημικών διεργασιών, μετατρέποντας τα σε αφομοιώσιμα  αζωτούχα υλικά [1,2]. Μέχρι σήμερα, έχουν καταγραφεί περίπου 400 είδη εντομοφάγων φυτών στον κόσμο τα οποία αναπτύσσονται κυρίως σε υγρές ή και βαλτώδεις περιοχές ενώ οι μηχανισμοί σύλληψης των εντόμων ποικίλουν περιλαμβάνοντας μορφολογικές τροποποιήσεις του σώματος του φυτού και παραγωγή πεπτικών ενζύμων [1,2].

Στην Κύπρο, παρόλο που δεν είναι ευρέως γνωστό, παρατηρείται ένας εκπρόσωπος της ομάδας των εντομοφάγων φυτών, η Πιγκουίκουλα η κρυστάλλινη (Pinguicula crystallina). Το συγκεκριμένο φυτό εντοπίζεται σε υγρές βραχώδεις περιοχές κοντά σε μόνιμες πηγές και καταρράκτες της ευρύτερης περιοχής του Εθνικού Δασικού Πάρκου Τροόδους. Αποτελεί πολυετή πόα ύψους 4-15 εκ. με κιτρινόλευκα άνθη που καταλήγουν σε ιώδεις λοβούς και η περίοδος ανθοφορίας είναι μεταξύ Μαρτίου – Οκτωβρίου. Η ονομασία του φυτού παραπέμπει στο λατινικό Pinguis που σημαίνει λίπος και αυτό λόγω της λιπαρής υφής που χαρακτηρίζει τα φύλλα του φυτού [2,3]. Οι λιπαρές ουσίες που εκκρίνονται από τα φύλλα του φυτού είναι ιδιαίτερα κολλώδης και προσελκύουν τα έντομα τα οποία αφού προσκολληθούν αρχίσουν να αποικοδομούνται σταδιακά και να απορροφώνται τα χρήσιμα αζωτούχα συστατικά από το φυτό.

Η Πιγκουίκουλα συμπεριλαμβάνεται στο «Κόκκινο Βιβλίο της Χλωρίδας της Κύπρου» όπου αξιολογείται ως «Εύτρωτο» λόγω του μικρού μεγέθους και της  περιορισμένης έκτασης εξάπλωσης του πληθυσμού. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι ο συνολικός πληθυσμός στην Κύπρο δεν ξεπερνά τις 67,400 άτομα ενώ στις κύριες απειλές μείωσης του πληθυσμού συμπεριλαμβάνονται η αποξήρανση του φυσικού ενδιαιτήματος του κυρίως λόγω απόληψης νερού πηγών για ύδρευση και φυσικής ξηρασίας αλλά και η κατασκευή δρόμων που προκαλεί κατάτμηση των οικοτόπων του φυτού [3].

Η βιοποικιλότητα του τόπου μας αποτελεί την κληρονομιά που λάβαμε από τους προγόνους μας και που θα πρέπει να παραδώσουμε αναλλοίωτη στις επόμενες γενεές. Παρόλο που οι υποπληθυσμοί του φυτού αυτού βρίσκονται σε προτεινόμενες περιοχές Natura 2000, θα πρέπει να εντείνουμε τις προσπάθειες προστασίας του.  Ας προσπαθήσουμε να κοινοποιήσουμε την ύπαρξη του μοναδικού εντομοφάγου φυτού στην Κύπρο στον περίγυρο μας και ας συμβάλουμε στις προσπάθειες ευαισθητοποίησης του κοινού για την αναγκαιότητα προστασίας του. Μπορούμε;

ΠΗΓΕΣ:
[1] https://en.wikipedia.org/wiki/Carnivorous_plant
[2] http://www.kykkos.org.cy/imkt.cy.net/10/T10-128.pdf
[3] Τσιντίδης Τ., Χριστοδούλου Χ.Σ., Δεληπέτρου Π., Γεωργίου Κ., 2007: Το Κόκκινο Βιβλίο της Χλωρίδας της Κύπρου. Φιλοδασικός Σύνδεσμος Κύπρου, Λευκωσία 2007

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ:
http://users.uoa.gr/~kgeorghi/files/12_pinguicula.pdf
© Θ. Κυριάκου

Διαβάστε επίσης

Αστέρια της γης, σπάνια μανιτάρια

Τα «αστέρια της γης» είναι σπάνια μανιτάρια με επιστημονική ονομασία Astraeus hygrometricus (Αστρείος υγρομετρικός). Ανήκουν ...