Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας & Εκπαίδευσης – Κυκπεε
Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από τεράστια τεχνολογικά επιτεύγματα με στόχο την απλούστευση της ζωής του σύγχρονου ανθρώπου. Αυτοκίνητα, κινητά τηλέφωνα και χιλιάδες άλλες ηλεκτρονικές συσκευές έχουν κυριολεκτικά κατακλύσει την ζωή μας. Η ανακάλυψη των μπαταριών απεξαρτητοποίησε τις συσκευές αυτές από καλώδια για την εύκολη μεταφορά τους ενώ η εύκολη και γρήγορη αντικατάσταση των μπαταριών συνέβαλαν στην ταχύτατη εξάπλωση τους. Τι γίνεται όμως με τις άδειες και αχρησιμοποίητες μπαταρίες που πετάμε στον κάδο των σκουπιδιών και πως η ενέργεια μας αυτή μπορεί να επηρεάσει το φυσικό μας περιβάλλον;
Οι μπαταρίες αποτελούν εύχρηστες συσκευές αποθήκευσης χημικής ενέργειας και αποδέσμευσης της υπό μορφή ηλεκτρισμού ενώ την βασική πρώτη ύλη για την δημιουργία τους αποτελούν βαρέα μέταλλα όπως κάδμιο, λίθιο, ψευδάργυρο, μαγγάνιο κλπ [1,2,3]. Σε περίπτωση διαρροής, οι χημικές ουσίες αυτές είναι ιδιαίτερα τοξικές και διαβρωτικές και στον άνθρωπο μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές τοξικές δηλητηριάσεις, καρκινογενέσεις, πνευμονοπάθειες και νεφρικές ανεπάρκειες. Αντίστοιχες θεωρούνται και οι αρνητικές επιδράσεις των χημικών αυτών στο περιβάλλον αφού όπως χαρακτηρίστηκα αναφέρεται, μία και μόνο κοινή μπαταρία τηλεχειριστηρίου μπορεί να επιμολύνει ένα κυβικό χώματος και 400 κυβικά νερού [1,2,5]. Όταν τα χημικά που εμπεριέχονται στις μπαταρίες βρεθούν στο περιβάλλον, απορροφώνται από τους ζωντανούς οργανισμούς προκαλώντας δηλητηρίαση ή ακόμη και το θάνατο. Σημαντικό όμως χαρακτηρίζεται το γεγονός ότι τα χημικά αυτά βιοσυσσωρεύονται, δηλαδή δεν μπορούν να διασπαστούν από τους οργανισμούς με αποτέλεσμα να εγκλωβίζονται στο σώμα τον οργανισμών. Σταδιακά, τα χημικά κατακλύζουν τα τροφικά πλέγματα με αποτέλεσμα ποσότητες των ουσιών να εντοπίζονται στους ανώτερους θηρευτές αλλά και τον άνθρωπο.
Η απόρριψη χρησιμοποιημένων μπαταριών στους οικιακούς κάδους αποτελεί συνήθης πρακτική με αποτέλεσμα οι μπαταρίες αυτές να καταλήγουν σε χωματερές. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, περίπου 200 χιλ. τόνοι μπαταριών καταλήγουν κάθε χρόνο σε χωματερές ενώ, παρότι ο αριθμός για την Κύπρο είναι κατά πολύ μικρότερος (~120 τόνοι / χρόνο) εντούτοις αναλογικά εξακολουθεί να είναι πολύ ψηλός [1,3]. Τα δεδομένα αυτά σε συνδυασμό με την αυξημένη πιθανότητα διαρροής των βλαβερών χημικών ουσιών προς το περιβάλλον καθώς και την ισχυρή τοξικότητα τους, δημιουργούν την ανάγκη συλλογής και ανακύκλωσης των χρησιμοποιημένων μπαταριών. Η διαδικασία αυτή συμπεριλαμβάνει την απόσπαση και αξιοποίηση των μετάλλων της μπαταρίας και επαναφορά τους στο φυσικό και οικονομικό κύκλο με ταυτόχρονη επαναχρησιμοποίηση τους για την κατασκευή νέων μπαταριών ή άλλων προϊόντων. Η διαδικασία αυτή αποσκοπεί στην άμεση προστασία του φυσικού περιβάλλοντος από φαινόμενα διαρροών ενώ ταυτόχρονα προσβλέπει σε μακροχρόνια εξοικονόμηση φυσικών πόρων και ενέργειας αφού τα μέταλλα που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή των μπαταριών στην πλειονότητα τους προέρχονται από εξορύξεις από τον φλοιό της γης.
Από το 2006, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θεσμοθετήσει την ανακύκλωση μπαταριών με Οδηγία βάσει της οποίας τα κράτη-μέλη καλούνται να συλλέξουν μέχρι το 2016 το 45% των χρησιμοποιούμενων μπαταριών στην επικράτεια της και τουλάχιστο το 50% της ποσότητας αυτής να ανακυκλωθεί [4]. Στην Κύπρο, η συλλογή και ανακύκλωση βιομηχανικών συσσωρευτών και μπαταριών αυτοκινήτων καλύπτεται από την υπάρχουσα νομοθεσία ενώ τα τελευταία χρόνια γίνεται προσπάθεια συλλογής κοινών μπαταριών με εγκατάσταση ειδικών κάδων ανακύκλωσης σε κομβικά σημεία όπως υπεραγορές, σχολεία, ιδιωτικές επιχειρήσεις και άλλους οργανισμούς [3].
Πως θα μπορούσε όμως ο καθένας από εμάς να συμβάλει στην προσπάθεια συλλογής και ανακύκλωσης μπαταριών; Αρχικά, ας προσπαθήσουμε να μειώσουμε την χρήση αναλώσιμων μπαταριών με αγορά επαναφορτιζόμενων. Έπειτα, ας ενημερωθούμε περεταίρω για τον τύπο μπαταριών που απορρίπτονται στους ειδικούς κάδους ανακύκλωσης και αφού εντοπίσουμε τον πλησιέστερο κάδο απόρριψης μπαταριών, ας απορρίψουμε όλες τις χρησιμοποιημένες και άδειες μπαταρίες από τις δικές μας ηλεκτρονικές μικροσυσκευές. Τέλος, ας προσπαθήσουμε να διαδώσουμε σε φίλους και γνωστούς το μήνυμα για την αναγκαιότητα ανακύκλωσης των μπαταριών για να μπορούμε να απολαμβάνουμε ένα καθαρό και υγιές φυσικό περιβάλλον. Μπορούμε;
ΠΗΓΕΣ:
[1] http://en.wikipedia.org/wiki/Battery_recycling
[2] http://www.arcadiaportal.gr/news/arthro-anakuklosi-mpatarion
[3] http://www.afiscyprus.com.cy/en-GB/Notifications/
[4] Directive 2006/66/EC of the European Parliament and of the Council of the 6 September 2006 on batteries and accumulators and repealing Directive 91/157/EEC
[5] http://emedicine.medscape.com/article/774838-overview
