Οικογέφυρες-Ένωση ενδιαιτημάτων

Η Ευρώπη αποτελεί μια σχετικά πυκνοκατοικημένη ήπειρο με αριθμό κατοίκων που ξεπερνά τα 670 εκατομμύρια και με ένα μεγάλο τμήμα του εδάφους της να φιλοξενεί οικοδομικές και γεωργικές δραστηριότητες. Η αυξανόμενη οικοδόμηση και εκμετάλλευση των φυσικών περιοχών, προκαλεί μεγάλη απώλεια και κατάτμηση των φυσικών οικοτόπων  του ευρωπαϊκού τοπίου, απομονώνοντας έτσι πληθυσμούς πανίδας και χλωρίδας. Μήπως θα μπορούσε με κάποιο τρόπο να ανακτηθεί η συνδεσιμότητα των οικοτόπων;   

Η συνεχής ανάπτυξη και επέκταση της οικοδομικής βιομηχανίας, οι μεταβολές στις χρήσεις γης, η επέκταση των καλλιεργειών καθώς και η αυξανόμενη ένταση των γεωργοκτηνοτροφικών και δασοκομικών πρακτικών αυξάνουν την πίεση που δέχονται πολλές φυσικές περιοχές και μπορούν να οδηγήσουν σε φαινόμενα κατάτμησης των οικοτόπων του ευρωπαϊκού χώρου. Παρόλο που οι κυριότερες φυσικές περιοχές της Ευρώπης διέπονται από καθεστώς προστασίας, εντούτοις παρατηρείται έντονη κατάτμηση του τοπίου, γεγονός που θα μπορούσε να επηρεάσει την βιοποικιλότητα της περιοχής.  Ο ορισμός «κατάτμηση οικοτόπων» αφορά την διάσπαση της συνδεσιμότητας και της συνεκτικότητας μιας φυσικής περιοχής λόγω της παρουσίας ενός ανθρωπογενούς έργου, όπως π.χ ενός μεγάλου αυτοκινητοδρόμου. Αυτό οδηγεί στην δημιουργία μιας τεράστιας απειλής για τους οργανισμούς  αφού  η διασφάλιση της μακροχρόνιας επιβίωσης τους επιτυγχάνεται μόνο εάν οι οργανισμοί είναι σε θέση να μεταναστεύουν, να διασπείρονται και να ανταλλάσσουν πληθυσμούς.

Η διαφύλαξη της οικολογικής σύνδεσης μεταξύ των φυσικών περιοχών επιτυγχάνεται με την δημιουργία φυσικών και τεχνητών «οικολογικών γεφυρών» που στην ουσία αποτελούν «λωρίδες» γης που ενώνουν απομονωμένες φυσικές περιοχές. Στις φυσικές οικο-γέφυρες μπορούν να συμπεριληφθούν φυσικά στοιχεία της περιοχής όπως μικρά ρέματα, μικρές συστάδες δένδρων και θαμνοστοιχίες  τα οποία διατηρούνται στο τοπίο ώστε να δράσουν ως νησίδες ξεκούρασης και απόκρυψης κατά την μετακίνηση των ζωικών οργανισμών ή ακόμη και ως νέες θέσεις βλάστησης και ανάπτυξης φυτικών οργανισμών. Οι τεχνητές οικο-γέφυρες αναπτύσσονται παράλληλα με μεγάλα αναπτυξιακά έργα όπως αυτοκινητόδρομους, γέφυρες κλπ. και δομούνται με τρόπο ώστε να αναπαριστούν τα φυσικά χαρακτηριστικά των περιοχών που διασύνδεουν. Έτσι, αποτελούν διαδρόμους ασφαλούς μετακίνησης και διασποράς των πληθυσμών μεταξύ των φυσικών περιοχών ενώ ταυτόχρονα επιτυγχάνεται η αύξηση του μεγέθους της φυσικής περιοχής.

Τα τελευταία χρόνια, η τάση για ανάπτυξη τέτοιων οικο-γεφυρών φαίνεται να ισχυροποιείται στον ευρωπαϊκό χώρο αφού συμπεριλαμβάνεται στις στρατηγικές πράσινης υποδομής που αναπτύσσει η Ευρωπαική Επιτροπή ως τμήματα της μετά το 2010 οικείας πολιτικής βιοποικιλότητας.

Θα μπορούσε μια τέτοια οικο-γέφυρα να υλοποιηθεί στον κυπριακό χώρο; Το μικρό μέγεθος του νησιού σε συνδυασμό με την εξάπλωση των οικισμών και την αύξηση των υποδομών  μεταφορών καθιστούν ορατό τον κίνδυνο κατάτμησης των φυσικών περιοχών του νησιού. Είναι λοιπόν στο χέρι μας να διασφαλίσουμε την συνδεσιμότητα των οικοτόπων μας. Ας προωθήσουμε λοιπόν την ιδέα διατήρησης φυσικών οικο-γεφυρών και ανάπτυξης τεχνητών έτσι ώστε να διασφαλιστεί η χλωρίδα και η πανίδα του τόπου μας. Μπορούμε; 

ΠΗΓΕΣ:

[1] http://ec.europa.eu/environment/pubs/pdf/factsheets/green_infra/el.pdf
[2] Bond, M. 2003. Principles of Wildlife Corridor Design. Center for Biological Diversityhttp://www.biologicaldiversity.org/publications/papers/wild-corridors.pdf
[3] http://en.wikipedia.org/wiki/Wildlife_corridor

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ:

http://en.wikipedia.org/wiki/Wildlife_crossing#mediaviewer/File:Cerviduct.jpg