Χριστουγεννιάτικα δέντρα: πλαστικό ή φυσικό φυτό

Τα Χριστούγεννα αποτελούν για όλους μας μια από τις ωραιότερες περιόδους του χρόνου αφού μέσα από τα λαμπερά στολίδια, τις έντονες μυρωδιές από γλυκά και τους όμορφους ήχους από τα κάλαντα ξαναγινόμαστε για λίγο παιδιά. Κεντρική θέση στον χριστουγεννιάτικο διάκοσμο των σπιτιών καταλαμβάνει αναμφίβολα το στολισμένο δέντρο. Στις μέρες μας, υπό περιβαλλοντική σκοπιά το δέντρο φαίνεται να αποτελεί σημείο αντιπαράθεσης αφού εγείρεται το ζήτημα του κατά πόσο θα έπρεπε να είναι φυσικό ή πλαστικό αξιολογώντας τις επιπτώσεις που θα μπορούσε να επιφέρει η χρήση του καθενός στο περιβάλλον.

Το 85% των πλαστικών Χριστουγεννιάτικων δέντρων παράγονται την Κίνα και μεταφέρονται ανά το παγκόσμιο ενώ σύμφωνα με στοιχεία [1] ο αριθμός πλαστικών δέντρων που πωλήθηκαν το 2010 έφτασε στα περίπου 17 εκ. δέντρα. Μπορεί στις μέρες μας χρησιμοποιούνται φύλλα από ανακυκλωμένο πλαστικό για την κατασκευή των συνθετικών δέντρων, όμως, για πολλές δεκαετίες η κατασκευή τους απαιτούσε την χρήση PVC το οποίο επικαλυπτόταν με χημικό σταθεροποιητή χρώματος με βάση τον μόλυβδο. Σε πρόσφατη μελέτη [3], καταδεικνύεται ότι παρόλο που η χρήση του συνθετικού δέντρου γενικά δεν εμπεριέχει αυξημένους κινδύνους για δηλητηρίαση  λόγω μολύβδου, εντούτοις εξακολουθεί να υπάρχει ο κίνδυνος ιδιαίτερα για την ασφάλεια μικρών παιδιών. Σε μια παρόμοια μελέτη του 2008 [4] αναφέρεται ότι όταν το δέντρο ξεπερνά την ηλικία των 9 χρόνων τότε το PVC αρχίζει να αποδιατάσσεται με αποτέλεσμα να αποτελεί σημαντική πηγή μορίων μολύβδου που μπορούν να καταλήξουν στο ανθρώπινο σώμα μέσω εισπνοής ή ακόμη και μέσω κατάποσης. Ο μόλυβδος, όταν βρεθεί στο ανθρώπινο σώμα μπορεί να προκαλέσει βλάβη στο νευρικό και το αναπαραγωγικό σύστημα, να καταστρέψει τα νεφρά και προκαλέσει αναιμίες σε ενήλικες ενώ, εισπνεόμενος από παιδιά μπορεί να προκαλέσει μέχρι και πνευματική καθυστέρηση [2]. Τέλος, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές,  εάν συνυπολογιστούν τα επίπεδα εκλυόμενων αερίων που παράγονται κατά την κατασκευή, μεταφορά και διανομή των συνθετικών δέντρων τότε ο όγκος του εκλυόμενου CO² ανέρχεται στους ~ 600,000 τόνους / χρόνο, ποσότητα που αντιστοιχεί στο CO² που δεσμεύεται χρονιαία από δάση έκτασης 300 mi² [1,6].

Σε αντίθεση, κάθε φυσικό δέντρο χαρακτηρίζεται ως «ουδέτερο» ως προς την συνεισφορά του σε ατμοσφαιρικό CO² αφού όπως υπολογίζεται, ο συνολικός όγκος αερίου που απομακρύνει από την ατμόσφαιρα το κάθε φυτό είναι μεγαλύτερος από τον όγκο που επιστρέφει σε αυτήν ακόμη και αν αποτεφρωθεί τελείως [4,5,6]. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι για να εξισωθεί το  περιβαλλοντικό αποτύπωμα από την χρήση συνθετικού  δέντρου με το μικρό περιβαλλοντικό αποτύπωμα από την χρήση φυσικού δέντρου πρέπει το συνθετικό δέντρο να χρησιμοποιείται για τουλάχιστο 20 συναπτά έτη. Επιπρόσθετα, μετά το τέλος της εορταστικής περιόδου, ένα φυσικό δέντρο θα μπορούσε να ανακυκλωθεί για να πολτοποιηθεί και να χρησιμοποιηθεί στην παρασκευή χαρτιού, να κομποστοποιηθεί  ή ακόμη και να διατηρηθεί αυτούσιο σε δοχείο ή γλάστρα για να επαναχρησιμοποιηθεί για αρκετές μετέπειτα χρονιές. Τέλος, σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες, τα δέντρα που χρησιμοποιούνται κατά την περίοδο των Χριστουγέννων προέρχονται από αγροκτήματα όπου τα φυτά καλλιεργούνται κυρίως για τον σκοπό αυτό. Έτσι, διασφαλίζεται η ακεραιότητα των δασικών οικοσυστημάτων χωρίς να απειλείται η φυσική τους κατάσταση και χωρίς να παρατηρούνται φαινόμενα υλοτομίας σπάνιων ειδών και νεαρών φυτών [1,5,6].  Συνοψίζοντας, γίνεται φανερό πως παρόλο που ένα συνθετικό δέντρο μπορεί να παρουσιάζει το πλεονέκτημα της γρήγορης, εύκολης και συνάμα φτηνής αγοράς, εντούτοις ένα φυσικό φυτό θα μπορούσε να επιφέρει περισσότερα περιβαλλοντικά πλεονεκτήματα. Υπογραμμίζεται όμως ότι βασική συνθήκη για την χρήση φυσικών δέντρων πρέπει να αποτελεί η αγορά από εξουσιοδοτημένα φυτώρια ώστε να αποτραπούν φαινόμενα παράνομης υλοτομίας και άσκοπης καταστροφής του δασικού μας πλούτου. Εναπόκειται λοιπόν στον καθένα μας αναλογιστεί και να απαντήσει στο ερώτημα «φυσικό ή συνθετικό φυτό;»

ΠΗΓΕΣ:

[1] http://en.wikipedia.org/wiki/Christmas_tree#Environmental_issues
[2] http://www.who.int/water_sanitation_health/diseases/lead/en/
[3] Maas, R. P.; Patch, S. C.; Pandolfo, T. J. (2004). “Artificial Christmas trees: How real are the lead exposure risks?”. Journal of environmental health 67 (5): 20–24, 32. PMID 15628192. edit. Last accessed December 18, 2012
[4] Levin, R.; Brown, M. J.; Kashtock, M. E. et al. (2008). “Lead Exposures in U.S. Children, 2008: Implications for Prevention”. Environmental Health Perspectives 116 (10): 1285–1293. doi:10.1289/ehp.11241. PMC 2569084. PMID 18941567. edit. Last accessed December 18, 2012
[5] “Life Cycle Assessment (LCA) of Christmas trees — A study ends the debate over which Christmas tree, natural or artificial, is most ecological”. Ellipsos Inc. December 16, 2008. Retrieved December 18, 2012
[6] http://www.mnn.com/your-home/at-home/stories/did-i-do-the-right-thing-by-cutting-down-a-christmas-tree#ixzz3EmIZVN00

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ:

http://en.wikipedia.org/wiki/Christmas_tree#mediaviewer/File:Recycletree.jpg