Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας & Εκπαίδευσης – Κυκπεε
Ανά διαστήματα, διάφορα δημοσιεύματα μας ενημερώνουν για την εμφάνιση τοξινών σε τρόφιμα ενώ υπέρτιτλοι εφημερίδων και τηλεοπτικών δελτίων κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τις επιπτώσεις των τοξινών στην ανθρώπινη υγεία. Τι πραγματικά γνωρίζουμε όμως για τις χημικές αυτές ουσίες και πως θα μπορούσαν να καταλήξουν στα τρόφιμα που εμπλουτίζουν το τραπέζι μας;
Οι διοξίνες χαρακτηρίζονται ως χημικές ενώσεις αποτελούμενες από άνθρακα, υδρογόνο, οξυγόνο και χλώριο. Οι ουσίες αυτές παράγονται ως παραπροϊόντα διάφορων βιομηχανικών διεργασιών, όπως η ατελής καύση απορριμμάτων, ξύλου και πετρελαίου, κατά την λεύκανση χαρτοπολτού λόγω της παρουσίας χλωρίου καθώς και κατά την παραγωγή χρωμάτων και βενζίνης. Διοξίνες όμως μπορούν να δημιουργηθούν και κατά την διάρκεια φυσικών φαινομένων όπως οι εκρήξεις ηφαιστείων ή οι πυρκαγιές δασών. Από το σύνολο των περίπου 210 τοξινών που παράγονται κατά τις προαναφερθείσες διαδικασίες, οι 17 είναι εξαιρετικά τοξικές αφού έχουν την ικανότητα βιοσυσσώρευσης δηλαδή, όταν προσληφθούν από έναν οργανισμό δεν διαλύονται με αποτέλεσμα κάθε νέα ποσότητα που προσλαμβάνει κάποιος να προστίθεται στις προηγούμενες [1,2,3].
Τις δυσμενέστερες επιπτώσεις από το φαινόμενο αυτό φαίνεται να παρουσιάζουν οι οργανισμοί που βρίσκονται στην κορυφή των τροφικών πυραμίδων αφού η αθροιστική ποσότητα διοξινών από όλα τα επίπεδα της τροφικής πυραμίδας καταλήγει σε αυτούς, σε ποσότητα που μπορεί να είναι κατά 100.000 φορές μεγαλύτερη από αυτήν του περιβάλλοντος των οργανισμών [3]. Παρόλο που οι διοξίνες μετά την απελευθέρωση τους ταξιδεύουν στην ατμόσφαιρα και θα μπορούσαν να προληφθούν με την εισπνοή, εντούτοις, μελέτες καταδεικνύουν ότι η πρόσληψη διοξινών από τον άνθρωπο γίνεται κατά 90% με την κατανάλωση λιπαρών τροφίμων όπως το κρέας, τα κτηνοτροφικά προϊόντα, το λάδι και το βούτυρο αφού είναι κατά βάση ουσίες λιποδιαλυτές που εισχωρούν και συγκεντρώνονται στο λίπος των οργανισμών. Πως όμως μπορούν να καταλήξουν οι ουσίες αυτές στο σώμα των κτηνοτροφικών ζώων; Η καύση απορριμμάτων και πλαστικών κυρίως σε χωματερές προκαλεί απελευθέρωση διοξινών οι οποίες μεταφέρονται με τον αέρα, επικάθονται και συγκεντρώνονται στην βλάστηση της γύρω περιοχής με αποτέλεσμα να καταλήγουν εν τέλει στα άγρια ζώα που διαβιούν στον χώρο ή ακόμη και στα κτηνοτροφικά ζώα που τυγχάνει να βόσκουν στις εν λόγω περιοχές [2,3].
Όταν οι διοξίνες καταλήξουν στο ανθρώπινο σώμα χαρακτηρίζονται ως ιδιαίτερα επιβλαβής με επιπτώσεις που γίνονται άμεσα εμφανής όπως η τοξική δηλητηρίαση. Τα αποτελέσματα όμως από την κατανάλωση τοξινών μπορούν να εμφανιστούν και μακροπρόθεσμα αφού σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας και τον Διεθνή Οργανισμό Ερευνών για τον Καρκίνο (IARC) οι ουσίες αυτές χαρακτηρίζονται ως καρκινογόνες και συσχετίζονται με την ανάπτυξη ενδομητρίωσης και ανοσοκαταστολής. Επιπρόσθετα, οι διοξίνες φαίνεται να διαταράσσουν εξαιρετικά το ενδοκρινικό σύστημα, μιμούμενες κάποιες ορμόνες, μπορούν να προκαλέσουν διαβήτη και σχετίζονται με την εμφάνιση δερματοπαθειών και την διατάραξη του αναπνευστικού συστήματος [1,4]. Η διασφάλιση της ανθρώπινης υγείας δεν εναπόκειται μόνο στις κρατικές αρχές αλλά και στον καθένα από εμάς. Ας αποτρέψουμε την καύση σκουπιδιών και πλαστικών και ας συντονίσουμε τις προσπάθειες για περιορισμό των χωματερών. Ας περιορίσουμε την κατανάλωση τροφών πλούσιων σε λιπαρά και ας είμαστε προσεκτικοί τόσο με τις επιλογές των τροφίμων μας όσο και με το καλό πλύσιμο των ωμών τροφών όπως φρούτα και λαχανικά προτού τα καταναλώσουμε. Μπορούμε;
ΠΗΓΕΣ:
[1] http://en.wikipedia.org/wiki/Polychlorinated_dibenzodioxins
[2]
http://www.dw.de/%CF%84%CE%B9-%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CE%B9-%CE%BF%CE%B9-
%CE%B4%CE%B9%CE%BF%CE%BE%CE%AF%CE%BD%CE%B5%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-
%CF%80%CF%8C%CF%83%CE%BF-
%CE%B5%CF%80%CE%B9%CE%BA%CE%AF%CE%BD%CE%B4%CF%85%CE%BD%CE%B5%CF%82-
%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CE%B9/a-6391531
[3] http://pepla.blogspot.com/2011_05_01_archive.html
[4] http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs225/en/
ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ:
http://pepla.blogspot.com/2011_05_01_archive.html
