Η «πράσινη γραμματική» σε κείμενα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

Κάθε λογοτεχνικό δημιούργημα έχει το δικό του ύφος και τη δική του αξία στο τομέα της λογοτεχνίας. Βέβαια, η δομή των κειμένων της ίδιας κατηγορίας έχει συγκεκριμένες προϋποθέσεις που χρειάζονται να ακολουθηθούν για να θεωρηθούν ως ποιήματα, μυθιστορήματα, κείμενα που αφορούν την ιστορία, τη γλώσσα κλπ. Έτσι και στον τομέα της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης οι συγγραφείς ακολουθούν μία κοινή πορεία συγγραφής περιβαλλοντικών κειμένων. Αυτό σημαίνει ότι βλέποντας περιβαλλοντικά κείμενα από μία άλλη οπτική γωνία θα διαπιστώσουμε ότι φέρουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά.

Η γλώσσα θεωρείται ως ένα δίκτυο επιλογών, το οποίο οι παραγωγοί κειμένων κάνουν κάποιες συγκεκριμένες επιλογές. Ένα κοινό χαρακτηριστικό που παρουσιάζουν τα κείμενα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης είναι η «Πράσινη Γραμματική». Μία γραμματική, η οποία παρουσιάζει τις πραγματικές σχέσεις που υπάρχουν στο φυσικό κόσμο και ξεσκεπάζει τις δυνάμεις αυτές που συμβάλουν στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Είναι δηλαδή φιλική προς το περιβάλλον που υποστηρίζει και σέβεται τη φύση. Η  «πράσινη γραμματική» ξεκίνησε να εμφανίζεται στο επιστημονικό πεδίο από την Dr. Mary Schleppegrell το 1997. Έτσι, άρχισε να προβάλλεται μια σχέση μεταξύ της γλώσσας και της οικολογίας [1].

Τα ρήματα, τα ουσιαστικά, τα επίθετα, οι εκφράσεις που επιλέγονται και χρησιμοποιούνται έχουν ως στόχο να υποστηρίξουν και να αναδείξουν το κείμενο που αφορά την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση. Οι επιλογές αυτές δεν είναι τυχαίες, αλλά υποστηρίζουν μια συγκεκριμένη αναπαράσταση της πραγματικότητας.

Βέβαια, ένα κείμενο δεν συγγράφεται αυθαίρετα και τυχαία, αλλά πίσω από αυτό υπάρχει ο δημιουργός του και πίσω από το δημιουργό η εταιρεία που το υποστηρίζει, αν υπάρχει. Οπότε, η «πράσινη γραμματική» μέσα από τα κείμενα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης διαφοροποιείται αναλόγως του σκοπού δημιουργίας του κειμένου. Έτσι, ένας αναγνώστης με κριτική σκέψη και περιβαλλοντική συνείδηση διαβάζει πίσω από τις λέξεις και ανάμεσα στις γραμμές για να βρει το νόημα του κειμένου. Ταυτόχρονα, μια τέτοια διαδικασία κάνει τον αναγνώστη πιο κριτικό απέναντι στον οικολογικό λόγο, ώστε να αντιστεκόμαστε σε κείμενα που χρησιμοποιούν περιβαλλοντικά μη φιλικές γραμματικές. Επίσης, παράλληλα γίνεται μία αξιολόγηση αυτών που επιθυμούν να βλάψουν το περιβάλλον μέσα από τα κείμενα τους [1,2].

Η γλώσσα που χρησιμοποιείται για να γράψει κανείς για το περιβάλλον συνδυάζει τον λόγο που αποδίδει ευθύνες για την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος και προσπαθεί να τον ενεργοποιήσει ως προς την περιβαλλοντική δράση στηρίζοντας τα επιχειρήματά του σε επιστημονικά δεδομένα. Έτσι, παρουσιάζονται συγκεκριμένες επιλογές στην «πράσινη γραμματική», όπως η χρήση ενεργητικής φωνής όταν χρειάζεται να ενεργοποιηθεί ο αναγνώστης και η χρήση της παθητικής φωνής όταν χρειάζεται να δοθούν έμμεσα κάποιες πληροφορίες. Αυτό συμβαίνει σε πολλά κείμενα. Συγκεκριμένα όμως στα κείμενα της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης αυτό οδηγεί το στόχο του κειμένου αν είναι ή όχι περιβαλλοντικά φιλικό.

Στην εκπαίδευση, πολλά είναι τα κείμενα που υπάρχουν στα σχολικά εγχειρίδια και αφορούν την περιβαλλοντική ενημέρωση. Ένας εκπαιδευτικός με κριτική σκέψη μπορεί να ξεχωρίσει τα κείμενα που αναφέρονται σε περιβαλλοντικά προβλήματα, αλλά χρησιμοποιούν διαφορετικές μορφές χρήσης του λόγου και άρα έχουν διαφορετικό στόχο και μηνύματα. Η κριτική θεώρηση των στόχων της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης σε ένα μάθημα που αφορά το Περιβάλλον μπορεί να οδηγήσει στην καλύτερη επιλογή κειμένων που υποστηρίζουν του στόχους του [1].

Ας δούμε λίγο έξω από τις σελίδες ενός βιβλίου. Ας συνδυάσουμε κείμενα για ένα καλύτερο μαθησιακό αποτέλεσμα. Ως αναγνώστες πρέπει να σεβόμαστε το κάθε κείμενο. Το πώς θα χρησιμοποιηθεί είναι προσωπική μας επιλογή. Αρκεί να είμαστε κριτικοί και να αναγνωρίζουμε την «πράσινη γραμματική». Τα κείμενα είναι χιλιάδες, η επιλογή είναι μία και είναι στο χέρι μας. Μπορούμε;

ΠΗΓΕΣ:
[1] Στάμου, Α. & Παρασκευόπουλος, Σ. (2006). Η γλώσσα των Περιβαλλοντικών κειμένων: Η κριτική επίγνωση της γλώσσας στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση. Κριτική, Επιστήμη & Εκπαίδευση 4: 45-55
[2] Στάμου, Α. & Παρασκευόπουλος, Σ. (2007). Η κριτική επίγνωση της γλώσσας των περιβαλλοντικών κειμένων. Κριτική, Επιστήμη & Εκπαίδευση 6: 97-108

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ:
http://eljardindellibro.blogspot.com/2013/02/actualiza-tu-cuerpo-mente-y-alma.html