Home / Ραδιοφωνική Εκπομπή - Περιβάλλον για Όλους / Δρυς η βαφική – Βαλανιδκιά

Δρυς η βαφική – Βαλανιδκιά

198. drys i vafikiΗ Δρυς η βαφική το υποείδος της αφροδίτης ή Βαλανιδκιά όπως αποκαλείται στην Κυπριακή διάλεκτο, είναι ιθαγενές μεγαλοπρεπές δέντρο της Κύπρου. Το επιστημονικό της όνομα είναι Quercus infectoria subsp. veneris [1-3].
Είναι ημιφυλλοβόλο δέντρο με ύψος που μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 25μ. [2] Ανήκει στην οικογένεια των Φηγιδών όπου ανήκει και η Λατζιά και η Περνιά [1].

Το δέντρο αυτό απαντάται σε βουνοπλαγιές, σε κήπους, σε πλατείες ή και σε χαμηλώματα. Ορισμένες περιοχές που μπορεί να το συναντήσει κανείς είναι η Λάνεια, η Ευρύχου, τα Πλατάνια, ο Πρόδρομος, η Πιτσιλιά, ο Κάμπος, τα Λεύκαρα, η Καντάρα και η Λάπηθος [1].

Ανθίζει από το Μάρτιο μέχρι το Μάιο. Ο καρπός της είναι κάρυο, δηλαδή βαλανίδι, με ωοειδές ή σχεδόν κυλινδρικό σχήμα, μήκους 3-5 εκ. και χρώματος καφέ. Το κάρυο ωριμάζει από τον Οκτώβριο μέχρι το Νοέμβριο που ακολουθεί την ανθοφορία. Έχει ιδιαίτερη κοσμητική αξία χάρη στα όμορφα φθινοπωρινά και ανοιξιάτικα χρώματα των φύλλων της [1-3].

Χαρακτηριστικός είναι ο θαυμασμός που εκφράζεται για το κάλλος της Βαλανιδιάς μέσα από το διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη με τίτλο «Υπό την βασιλικήν δρύν». Ένα μικρό απόσπασμα είναι το ακόλουθο: «Όταν παιδίον διηρχόμην εκεί πλησίον, επί οναρίου οχούμενος, δια να υπάγω να απολαύσω τας αγροτικάς μας πανηγύρεις, των ημερών του Πάσχα, του Αγίου Γεωργίου και της Πρωτομαγιάς, ερρέμβαζον γλυκά μη χορταίνων να θαυμάζω περικαλλές δένδρον, μεμονωμένον, πελώριον, μίαν βασιλικήν δρυν. Οποίον μεγαλείον είχεν! Οι κλάδοι της χλωρόφαιοι, κατάμεστοι, κραταιοί· οι κλώνές της, γαμψοί ως η κατατομή του αετού, ούλοι ως η χαίτη του λέοντος, προείχον αναδεδημένοι, εις βασιλικά στέμματα. Και ήτον εκείνη άνασσα του δρυμού, δέσποινα άγριας καλλονής, βασίλισσα της δρόσου…» [4]

Η Βαλανιδκιά αν και είναι απαιτητικό είδος, όταν φυτευτεί μπορεί να το θαυμάζουν και να το χαίρονται πολλές γενεές. Στο νησί μας υπάρχουν σε πολλές περιοχές αιωνόβιες Βαλανιδιές, οι οποίες προστατεύονται από το κράτος. Τέτοια δέντρα υπάρχουν στη Λάνεια, στον Άγιο Νικόλαο, στη Φύτη, στον Κάτω Πύργο [1,3]. Αξίζει να αναφερθεί ότι το χωριό Λάνια σύμφωνα με μια λαική παράδοση οφείλει το όνομά του στα «βαλάνια» δηλαδή το καρπό της Βαλανιδιάς που ευδοκιμεί στο χωριό. Από τα «βαλάνια», ίσως να πήρε το όνομά της και η τοποθεσία «Βαλανάς» και η ομώνυμη Παναγία στο χωριό της Λάνειας [5]. Παλαιότερα οι κάτοικοι της περιοχής του Τροόδους προστάτευαν ιδιαίτερα τις βαλανιδιές, γιατί τα βαλανίδια αποτελούν εξαιρετική τροφή για τους χοίρους [1].

Εμείς όμως οι απλοί πολίτες τί μπορούμε να κάνουμε για να προστατέψουμε τα δέντρα του τόπου μας; Η προστασία της Κυπριακής φύσης ξεκινά από τον καθέναν από εμάς ξαχωριστά. Οι καθημερινές μας συνήθειες θα καθορίσουν πώς θα είναι ο πλανήτης μας, αλλά και τι περιβάλλον θα παραδώσουμε στις επόμενες γενεές. Όλοι οφείλουμε να σεβόμαστε και να προστατεύουμε τα δέντρα και τους φυσικούς οικοτόπους του τόπου μας. Ας επισκεφθούμε με την οικογένεια ή τους φίλους μας κάποιες περιοχές και χωριά με αιωνόβια δέντρα όπως Βαλανιδκιές. Η επαφή μας με τη φύση θα μας βοηθήσει να την αγαπήσουμε περισσότερο και να εκτιμήσουμε τον πλούτο της. Μπορούμε; 

ΠΗΓΕΣ:

[1] Τσιντίδης, Τ., Χατζηκυριάκου, Γ & Χριστοδούλου, Χ. (2002) Δέντρα και Θάμνοι στην Κύπρο. Λευκωσία: Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη – Φιλοδασικός Σύνδεσμος Κύπρου
[2] Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, Τμήμα Δασών. Οδηγός για τη δημιουργία του Κυπριακού κήπου
[3] Ιωαννίδης, Φ. «Οδηγός για τη Φύση της Κύπρου»
[4] http://latistor.blogspot.com/2011/11/blog-post_7042.html
[5] http://www.thevillagexpress.com/cyprusvillage/profile/210&lang=gr

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ:

http://b-and-t-world-seeds.com/cartall.asp?species=Quercus%20infectoria%20ssp%20veneris&sref=431431
by Brian Gratton

Διαβάστε επίσης

Αγιόκλημα (Lonicera etrusca)

Στο μικρό περιβόλι δέκα δρασκελιές Μπορείς να ιδείς το φως του ήλιου να πέφτει σε ...