Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας & Εκπαίδευσης – Κυκπεε
Πολύ συχνά, κατά τη βόλτα στην παραλία, το δάσος και οποιαδήποτε άλλη φυσική περιοχή αντικρίζουμε δεκάδες αποτσίγαρα από υπενθυμίζοντας μας τόσο την κακή συνήθεια του καπνίσματος όσο και την απερισκεψία του σύγχρονου ανθρώπου ο οποίος έχει μετατρέψει το φυσικό περιβάλλον σε ένα τεράστιο τασάκι. Είναι γεγονός πως το κάπνισμα αποτελεί μια συνήθεια πολύ επιβλαβή για τον ανθρώπινο οργανισμό αφού συνδέεται με καρκινογενέσεις και παθήσεις του αναπνευστικού και καρδιαγγειακού μας συστήματος. Ποιες είναι όμως οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την απόρριψη αποτσίγαρων στο φυσικό μας περιβάλλον;
Στις μέρες μας, οι καπνιστές ηλικίας 15 ετών και άνω αποτελούν περίπου το 1/3 του παγκόσμιου πληθυσμού που μεταφράζεται σε 1,2 δις. άνθρωποι. Για κάλυψη των αναγκών των καπνιστών, παράγονται κάθε χρόνο περίπου 5,5 τρις. τσιγάρα αριθμός που αναλογεί σε 868 τσιγάρα τον χρόνο για κάθε ενήλικα και παιδί που κατοικεί στον πλανήτη μας. Η παγκόσμια βιομηχανία παραγωγής τσιγάρων αποτελεί μια από τις πλέον περιβαλλοντικά επιζήμιες βιομηχανίες αφού περίπου το 5% της παγκόσμιας αποψίλωσης δασών σχετίζεται με την καλλιέργεια και ανάπτυξη φυτών καπνού, περίπου 600 εκ. δέντρα κάθε χρόνο χρησιμοποιούνται ως καύσιμο για την διαδικασία ξήρανσης του καπνού και τέλος, τεράστιες ποσότητες παρασιτοκτόνων συμπεριλαμβανομένου και του ισχυρά τοξικού DDT χρησιμοποιούνται για προστασία του φυτού του καπνού με αποτέλεσμα να εκπλένονται και να ρυπαίνουν το έδαφος και τα υπόγεια και υπέργεια υδάτινα σώματα [1]. Πέραν αυτών, σημαντικότατες χαρακτηρίζονται οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την απόρριψη αποτσίγαρων σε φυσικές περιοχές αφού αποτελούν την πιο κοινή μορφή απορριμμάτων με περίπου 4,5 τρις. αποτσίγαρα ανά χρόνο σε όλα τα μέρη του πλανήτη. Αρχικά αναφέρεται πως τα αποτσίγαρα ή κοινώς οι γόπες αποτελούν μη βιοδιασπώμενα υλικά που παραμένουν συσσωρευμένα στα οικοσυστήματα για πέραν των δύο χρόνων προκαλώντας αλυσιδωτές επιδράσεις [1,2,]. Αρχικά, τα αφημένα αποτσίγαρα μπορούν να παραπλανήσουν διάφορα ζώα τα οποία τα καταναλώνουν νομιζόμενα ότι πρόκειται για προνύμφες ή μικρά σκουλήκια. Έτσι, τα αποτσίγαρα καταλήγουν στο σώμα των ζώων προκαλώντας πολλές φορές ασφυξία αφού αποφράσσουν τους αεραγωγούς του ζώου είτε και δηλητηριάσεις λόγω των τοξικών χημικών που εμπεριέχονται σε αυτά [1,2,3].
Επιπρόσθετα, τα αποτσίγαρα συμπαρασύρονται με το νερό της βροχής με αποτέλεσμα να καταλήγουν σε ρυάκια και ποτάμια με τελικό σταθμό τις θάλασσες και τους ωκεανούς. Πέραν του ότι και στα θαλάσσια οικοσυστήματα τα αποτσίγαρα μπορούν να καταναλωθούν ως τροφή με καταστροφικές συνέπειες για τους θαλάσσιους οργανισμούς, αξίζει να σημειωθεί πως ο εμποτισμός του αποτσίγαρου με νερό προκαλεί σταδιακή απορροή των χημικών ουσιών που περιέχει συμπεριλαμβανομένου της νικοτίνης και της πίσσας. Έτσι, τα χημικά αυτά καταλήγουν στο νερό προκαλώντας δηλητηριάσεις στους θαλάσσιους οργανισμούς. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι σύμφωνα με μελέτες, οι χημικές ενώσεις που περιέχονται σε μόνο 3 αποτσίγαρα θα μπορούσαν να μολύνουν ένα λίτρο θαλασσινού νερού και να προκαλέσουν δηλητηρίαση στο μισό πληθυσμό συγκεκριμένων πλαγκτονικών οργανισμών που εντοπίζονται στον συγκεκριμένο όγκο νερού [4].
Είναι στο χέρι μας να προστατεύσουμε το φυσικό μας περιβάλλον από τα αποτσίγαρα και τις χημικές ουσίες που περιέχονται σε αυτά. Αν δεν είμαστε σε θέση να ελαττώσουμε την βλαβερή συνήθεια του καπνίσματος ας περιοριστούμε στο να πετάμε τα αποτσίγαρα μας σε τασάκια και όχι στη φύση. Ας συμβάλουμε όλοι μας στον καθαρισμό πάρκων, μονοπατιών, παραλιών και άλλων περιοχών από αποτσίγαρα ώστε να αποτρέψουμε την ρύπανση των εδαφών και των υδάτινων οικοσυστημάτων μας. Μπορούμε;
