Λαθροϋλοτομία: Μια σημαντική απειλή για τα Δάση

Η υλοτομία αποτελεί πανάρχαια πρακτική η οποία υποβοήθησε τον άνθρωπο στην ανάπτυξη διαφόρων τομέων αφού η ξυλεία χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή οικιστικών δομών, χρηστικών εργαλείων και αντικειμένων αλλά και πλωτών μέσων που διευκόλυναν την ανάπτυξη του εμπορίου και της δικτύωσης των λαών. Σήμερα όμως, πέραν της ελεγχόμενης υλοτομίας για αποκόμιση του πολύτιμου ξύλου, παρατηρείται μια ραγδαία αύξηση της παράνομης υλοτομίας που ορίζεται ως «η παράνομη συγκομιδή, επεξεργασία, μεταφορά, αγορά και πώληση ξυλείας αντίθετα προς την εθνική και διεθνή νομοθεσία» [1]. Ποιες είναι οι συνέπειες της παράνομης υλοτομίας στα δάση και ποια άλλα περιβαλλοντικά αλλά και κοινωνικά θέματα εγείρει;

Μια εκ των κυριότερων συνεπειών της λαθροϋλοτομίας αποτελεί αναμφίβολα η εκχέρσωση δασών αφού πέραν των μεγάλων αριθμών δέντρων που αποκόπτονται ελεγχόμενα ένας επιπλέον τεράστιος αριθμός ατόμων αποκόπτονται παράνομα. Η λαθραία φύση της ενέργειας δεν επιτρέπει τον ακριβή υπολογισμό του αριθμού των δέντρων που αποκόπτεται ετήσια όμως σύμφωνα με μελέτες, σε πολλές χώρες η παράνομη υλοτομία είναι ισομεγέθης ή και ξεπερνά σε αριθμό την νόμιμη υλοτομία [2,3].  Επιπρόσθετα, η λαθροϋλοτομία μπορεί να επηρεάσει το αναπαραγωγικό δυναμικό του πληθυσμού και να προκαλέσει περεταίρω μείωση του αφού σε παράνομη αποκοπή δέντρων αφαιρούνται ανεξέλεγκτα νεαρά και υγιή άτομα, κάτι που αποφεύγεται κατά την ελεγχόμενη υλοτομία.  Πέραν της σταδιακής μείωσης του πληθυσμού των δέντρων, η λαθροϋλοτομία μπορεί μακροπρόθεσμα να προκαλέσει και ραγδαία μείωση της βιοποικιλότητας. Αυτό γιατί αφενός ένας μεγάλος αριθμός των δέντρων που αποκόπτονται μπορεί να αφορά ενδημικά είδη και υποείδη συγκεκριμένων περιοχών με αποτέλεσμα να μειώνεται δραστικά ο αριθμός τους. Αφετέρου, μεγάλος αριθμός  άλλων οργανισμών όπως πτηνά, αρθρόποδα, ερπετά και μερικά θηλαστικά ζουν εξολοκλήρου σε δέντρα, αναπαράγονται ή βρίσκουν καταφύγιο σε αυτά με αποτέλεσμα η απομάκρυνση των δέντρων  να τα καθιστά τρωτά προς τους φυσικούς εχθρούς τους οδηγώντας σε μείωση των πληθυσμών τους [3,4]. Επίσης, από τις βασικότερες επιπτώσεις της παράνομης υλοτομίας αποτελεί η διείσδυση των υλοτόμων στα δάση αφού στις πλείστες των περιπτώσεων γίνεται αποκοπή δέντρων και θάμνων για εύκολη πρόσβαση μηχανοκίνητων και πεζών αλλά και διάνοιξη καναλιών ώστε να μπορέσουν να προσεγγίσουν την περιοχή βάρκες μεταφοράς της ξυλείας. Έτσι, παρατηρείτε ρύπανση και σταδιακή υποβάθμιση  των υδάτινων σωμάτων ενώ παράλληλα διευκολύνεται η πρόσβαση στα δάση που συνεισφέρει δραματικά στην ραγδαία αύξηση της λαθροθηρίας και την καταστροφή των οικοσυστημάτων [3,4].

Πέραν όμως των άμεσων συνεπειών που αναφέρθηκαν, η λαθραία υλοτομία μπορεί να προκαλέσει αλυσιδωτές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις. Αρχικά αναφέρεται πως η ανεξέλεγκτη αποκοπή δέντρων μπορεί να μεταβάλει το πρότυπο κατανομής των βροχοπτώσεων σε μια περιοχή και να προκαλέσει αστάθεια του εδάφους και ευκολότερη διάβρωση του. Τα δύο γεγονότα αυτά συντελούν στην εμφάνιση πλημμυρικών φαινομένων  μετά από έντονες βροχοπτώσεις, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει υλικές απώλειες αλλά και να στοιχήσει την ζωή σε κατοίκους των παρακείμενων περιοχών. Επιπρόσθετο οικονομικό κόστος επιβαρύνονται οι παρακείμενες αγροτικές περιοχές αφού η εδαφική αστάθεια και διάβρωση συμβάλουν στην υπογονιμότητα του εδάφους με άμεσο αντίκτυπο στις καλλιέργειες και τις γεωργικές διεργασίες.

ΠΗΓΕΣ:
[1] http://www.euflegt.efi.int/illegal-logging
[2] http://www.euflegt.efi.int/documents/10180/23398/FLEGT+Action+Plan/3c0cfca1-1503-458a-9d05-1717bf226e23
[3] World Bank Revised Forest Strategy (2002)
[4] http://orangutan.org/rainforest/the-effects-of-illegal-logging/

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ:
http://en.wikipedia.org/wiki/Logging#/media/File:Larix3T.JPG