Κάβουρας ο ποτάμιος

Στα αρθρόποδα που μπορεί να συναντήσει κανείς στην Κύπρο περιλαμβάνονται και ένα είδος κάβουρα, ο κάβουρας ο ποτάμιος (Potamon potamios) [1]. Είναι κάβουρας του γλυκού νερού με καφέ χρωματισμούς. Το κέλυφός του καλύπτεται από μια οργανική ουσία, η οποία εκκρίνεται από την υποδερμίδα και η οποία διαποτίζεται με άλατα ανθρακικού ασβεστίου με αποτέλεσμα να σκληρύνεται και να αποτελεί πραγματική θωράκιση. Επίσης, το κέλυφος του είναι λείο και λαμπερό. Οι ενήλικες το αλλάζουν μια φορά το χρόνο κατά τη διαδικασία της έκδυσης ώστε το νέο κέλυφος να προσαρμόζεται στο εκάστοτε αναπτυγμένο σώμα [1,2].

Απαντάται στη Μεσόγειο, Κασπία και Μαύρη θάλασσα, σε νησιά του Αιγαίου (Κρήτη, Νάξο, Κάρπαθο, Σάμο, Ικαρία, Κω, Ρόδο), Ιορδανία, Τουρκία, Συρία, Ισραήλ και στην Κύπρο [3,4]. Μπορεί κανείς να τον συναντήσει κοντά σε ρυάκια, λίμνες, ποτάμια και γενικά σε βρεγμένο έδαφος κοντά σε νερό. Μπορεί ακόμα να βρεθεί κοντά σε συστήματα άρδευσης ή σε πισίνες [1,2].

Στο νησί μας μεγάλοι πληθυσμοί βρίσκονται στις μικρές πηγές και εισχωρήσεις στη χερσόνησο του Ακάμα, καθώς και στα ορεινά ρυάκια της περιοχής Τροόδους και του Δάσους της Πάφου. Ωστόσο, αυτά τα καβούρια έχουν εξαφανιστεί από πολλά μέρη της Κύπρου πιθανόν ως αποτέλεσμα της εκτεταμένη χρήσης του DDT και άλλων εντομοκτόνων κατά τη διάρκεια της εκστρατείας κατά της ελονοσίας στα παλαιότερα χρόνια. Αξίζει να αναφερθεί ότι από όλες τις περιοχές του κόσμου που υπάρχει αυτό το είδος, την μεγαλύτερη μείωση στους πληθυσμούς του παρουσιάζει στο νησί μας. Στην Κύπρο ο ποτάμιος κάβουρας απειλείται, πέρα από τη ρύπανση που προκαλούν τα φυτοφάρμακα, και από την αποψίλωση των δασών και την απώλεια νερού στους οικοτόπους του λόγω ξηρασίας [3]. Παράλληλα κάποιοι άλλοι εχθροί του είναι τα κοράκια, οι σκαντζόχοιροι, οι κίσσες ή και τα μεγάλα ψάρια όπως είναι οι πέστροφες [1,2].

Αυτό το είδος τρέφεται με μικρά μαλάκια, νεκρά ψάρια, σκουλήκια, σαλιγκάρια και φύκια. Η αναπαραγωγή του γίνεται την άνοιξη όταν η θερμοκρασία του νερού ξεπερνά τους +18 °C. H επώαση μπορεί να διαρκέσει από 20 μέχρι 30 ημέρες [1,2].

Σύμφωνα με την Παγκόσμια Ένωση Προστασίας της Φύσης, ο κάβουρας ο ποτάμιος κατατάσσεται στα σχεδόν απειλούμενα είδη, διότι οι πληθυσμοί του, ειδικά σε συγκεκριμένες περιοχές  όπως στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, στη νότια Τουρκία και στη χερσόνησο του Σινά στην Αίγυπτο, αντιμετωπίζουν πιθανόν κίνδυνο εξαφάνισής στο μέλλον [3].

Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς για την προστασία του ποτάμιου κάβουρα;

Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορούμε να συμβάλουμε στις προσπάθειες για προστασία του περιβάλλοντος και της κυπριακής φύσης. Οι καθημερινές μας συνήθειες θα καθορίσουν πώς θα είναι ο πλανήτης στον οποίο ζούμε, αλλά και τι περιβάλλον θα παραδώσουμε στις επόμενες γενιές. Είναι, λοιπόν, στο χέρι μας να προστατεύσουμε το φυσικό περιβάλλον, την χλωρίδα και πανίδα του τόπου μας ξεκινώντας από το να αλλάξουμε τις συνήθειές μας. Ας σταματήσουμε τη χρήση χημικών λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων που δηλητηριάζουν τα νερά του τόπου μας . Ας πούμε ΌΧΙ στην καταστροφή των φυσικών οικοσυστημάτων στα οποία ζει αυτό το εντυπωσιακό αρθρόποδο και πολλά άλλα είδη οργανισμών που απειλούνται με εξαφάνιση στο εγγύς μέλλον. Ας μην αποτελέσουμε την οδηγό αιτία για την εξαφάνιση ενός ακόμα είδους οργανισμού. Μπορούμε;

ΠΗΓΕΣ:

[1] http://www.iucnredlist.org/details/135117/0
[2] http://www.eepf.gr/sites/default/files/fysi/Fysi112web.pdf

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ:

http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Potamon_potamios.JPG