Αλιεία με τράτες, μια πρακτική που εγκυμονεί πολλούς κινδύνους

Από την αρχαιότητα, η ανάγκη για εξεύρεση τροφής οδήγησε τον άνθρωπο των παρυδάτιων πληθυσμών να στραφεί προς το υδάτινο στοιχείο και να εκμεταλλευτεί στο έπακρο τους πλούσιους υδατικούς φυσικούς πόρους, τόσο για σίτιση όσο  και για κάλυψη διαφόρων βιολογικών και λοιπών αναγκών. Η παγκόσμια αύξηση του πληθυσμού σε συνδυασμό με την ολοένα αυξανόμενη ανάγκη εξεύρεσης τροφής οδηγεί στην ανάπτυξη και εφαρμογή πρακτικών μαζικού ψαρέματος με σκοπό την μείωση του χρόνου αλιείες με ταυτόχρονη αύξηση του αλιεύματος. Μια από αυτές τις αλιευτικές πρακτικές περιλαμβάνει την χρήση αλιευτικών δικτύων σε σχήμα κώνου που ρίχνονται στην θάλασσα, ή αλλιώς αλιεία με αλιευτικές τράτες. Ποια όμως μπορεί να είναι η περιβαλλοντική επίδραση της εντατικής εφαρμογής της πρακτικής αυτής;

 Ο όρος «τράτα» αναφέρεται τόσο στο κωνικό αλιευτικό δίχτυ που χρησιμοποιείται κατά την πρακτική αυτή, όσο και στο μηχανοκίνητο σκάφος το οποίο σύρει το δίκτυ ενώ παράλληλα, η πρακτική μπορεί να αφορά συλλογή βενθικού ή και πελαγικού αλιεύματος ανάλογα με το ύψος στο οποίο τοποθετείται το δίχτυ στην στήλη του νερού. Σε γενικές γραμμές και στις δυο προαναφερθείσες περιπτώσεις, η μέθοδος συλλογής του αλιεύματος περιλαμβάνει το σύρσιμο του κωνικού διχτύου από το μηχανοκίνητο σκάφος αντίθετα προς το υδάτινο ρεύμα έτσι ώστε να συμπαρασύρεται το αλίευμα και να εγκλωβίζεται στο δίχτυ [1,2,3].   Γίνεται έτσι πρώτιστα αντιληπτό ότι μια από τις αρνητικότερες επιπτώσεις της πρακτικής αυτής είναι το γεγονός ότι η συλλογή αλιεύματος δεν είναι στοχευόμενη όσο αφορά το είδος του αλιεύματος με αποτέλεσμα πολλές φορές να συλλέγονται ψάρια με μηδενική εμπορική αξία αφού δεν είναι εδώδιμα (παραλίευμα). Στην Μεσόγειο, υπολογίζεται ότι το περίπου 33% του αλιεύματος με τράτες αφορά παραλίευμα στο οποίο συμπεριλαμβάνονται προστατευόμενα είδη ψαριών και πολλές φορές χελώνες με μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα την αλλαγή στη δομή των θαλάσσιων κοινοτήτων [1,4]. Επιπρόσθετα, η αδιάκριτη συλλογή αλιεύματος έχει ως αποτέλεσμα την συλλογή αναπαραγωγικά ανώριμου γόνου με αποτέλεσμα να μειώνεται το αναπαραγωγικό δυναμικό του πληθυσμού και κατ’ επέκταση να τίθεται σε κίνδυνο η επιβίωση σε βάθος χρόνου.

Επιπρόσθετα, η χρήση τράτων βυθού προκαλεί καταστροφή του βενθικού υποστρώματος και ενδιαιτημάτων με αποτέλεσμα την καταστροφή μεγάλων αριθμών εδραίων θαλάσσιων οργανισμών ιδιαίτερης οικολογικής σημασίας και απείρου κάλλους όπως τα κοράλλια και οι ανεμώνες. Τέλος, η χρήση τρατών προκαλεί ανάδευση του βενθικού υποστρώματος με αποτέλεσμα την εναιώρηση  βενθικών σωματιδίων τα οποία συμπαρασύρονται δεκάδες χιλιόμετρα μακριά από το σημείο αλίευσης [1,2,3]. Έτσι, προκαλείται αύξηση της θολότητας του νερού με ταυτόχρονη μείωση της ηλιακής ακτινοβολίας που φτάνει στον βυθό με αποτέλεσμα την μείωση της φωτοσυνθετικής δραστηριότητας των βαθύβιων φυκών. Αυτό επιφέρει την δημιουργία υποξικών συνθηκών στην στήλη του νερού με μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα τον θάνατο των θαλάσσιων ζωντανών οργανισμών λόγω της έλλειψης οξυγόνου. Στην Κύπρο, παρόλο που ο αριθμός μηχανοκίνητων τρατών είναι περιορισμένος και η υπεραλίευση πληθυσμών περιορίζεται με νόμους που απαγορεύουν την χρήση τέτοιων αλιευτικών μεθόδων κατά την περίοδο εμφάνισης του γόνου (δηλαδή από Ιούνιο- Σεπτέμβριο) εντούτοις παρατηρούνται φαινόμενα παράνομης αλίευσης θέτοντας σε κίνδυνο την βιωσιμότητα των θαλάσσιων πληθυσμών και κατ’ επέκταση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων [4].

Εναπόκειται λοιπόν στον καθένα μας να προστατεύσει τον θαλάσσιο μας πλούτο αρνούμενος την εφαρμογή τέτοιων πρακτικών εκτός της καθορισμένης περιόδου και διαδίδοντας το μήνυμα για τις αρνητικές επιπτώσεις της πρακτικής αυτής στην φυσική μας κληρονομιά. Μπορούμε; 

ΠΗΓΕΣ:

[1]  http://en.wikipedia.org/wiki/Bottom_trawling
[2] “Beam trawling on the North Sea”. Greenpeace. Retrieved 2009-01-12
[3] Reed JK, Koenig CC, Shepard AN, and Gilmore Jr RG (2007) Long Term Monitoring of a Deep-water Coral Reef: Effects of Bottom Trawling Twenty-sixth annual Scientific Diving Symposium. Retrieved on 10 August 2008
[4] http://www.anetel.com/admin/uploads/artpdf/pdfgr31.pdf

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ:

http://en.wikipedia.org/wiki/Bottom_trawling#mediaviewer/File:RV_Celtic_Explorer,_Galway_Bay,_Ireland.jpg