Πλωταρκά – Καρλίνα η περιβληματοφόρος

H Καρλίνα η περιβληματοφόρος ή αλλιώς η πλωταρκά είναι ένα ενδημικό υποείδος της Κύπρου με επιστημονική ονομασία Carlina involucrate ssp. Cyprica [5]. Το επιστημονικό όνομα Carlina θεωρείται ότι έχει δοθεί σύμφωνα με μια εκδοχή από τον βασιλιά Charlemagne, ο οποίος χρησιμοποίησε τις ρίζες αυτού του φυτού για αντιμετώπιση της ασθένειας της πανούκλας. Άλλη εκδοχή για την προέλευση του ονόματος Carlina αποτελεί η λέξη «cardina», η οποία σημαίνει μικρό γαϊδουράγκαθο. Από την άλλη πλευρά, το όνομα involucrata  προέρχεται από τη λέξη ‘involucre’, η οποία αναφέρεται στα βράκτια του φυτού [3]. 

Το ενδημικό αυτό φυτό αποτελεί πολυετή, όρθια και ακανθωτή πόα, της οποίας το ύψος κυμαίνεται από 15 εκατοστά μέχρι 80 [1,2,3,4]. Έχει γυμνό και πολύ ισχυρό βλαστό [2]. Τα φύλλα στη βάση του φυτού είναι λογχοειδή κατά το περίγραμμα, επαλλάσσοντα, ακανθώδη, απλά, πτερωτά και βαθιά διαιρεμένα, με ακανθωτούς λοβούς [1,2,3]. Τα ανώτερα φύλλα είναι όμοια αλλά μικρότερα [1]. Έχουν μήκος από 5 μέχρι 20 εκατοστά και πλάτος 2 μέχρι 7 εκατοστά [1,2,3].

Έχουν, επίσης, ανθοφόρα κεφάλια, τα οποία φέρονται ανά 1 μέχρι 3 μαζί και περιβάλλονται από τα ψηλότερα φύλλα. Τα κεφάλια είναι μεγάλα, με διάμετρο 2 μέχρι 5 εκατοστά. Τα άνθη (ανθίδια) ή αλλιώς τα εσωτερικά  βράκτια, τα οποία βρίσκονται στα κεφάλια με χρυσοκίτρινα εσωτερικά φυλλάρια, είναι σωληνομορφα, χρυσοκίτρινακίτρινα και μοιάζουν με γλωσσοφόρα ανθίδια [1,2]. Τα βράκτια αυτά σχηματίζουν ένα κύπελλο γύρω από τη βάση της κεφαλής του λουλουδιού [3], είναι αρκετά επιμηκή και εξοπλισμένα με αγκάθια [4].

Ο καρπός του φυτού είναι αχαίνιο με πτερωτό πάππο, δηλαδή με  δέσμη τριχών στην κορυφή [1,2]. Η ανθοφορία του αρχίζει κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, και πιο συγκεκριμένα από τον Ιούλιο και ολοκληρώνεται μέχρι τον Οκτώβριο [1,2,3].

Αποτελεί ένα κοινό ιθαγενές φυτό της Κύπρου, του οποίου ο βιότοπος απαντάται κατά μήκος στις άκριες των δρόμων, σε βραχώδεις θέσεις, χέρσα γη, λιβαδότοπους, φρύγανα, θαμνώνες, ανοίγματα δάσους σε διάφορους τύπους πετρωμάτων και γενικότερα σε περιοχές με υψόμετρο από 0 μέχρι 1500 μέτρα [1,2]. 

Εξαπλώνεται σε όλη την Κύπρο, πολύ κοινό  το οποίο συναντάται στον Ακάμα, Κάτω Πάφο, Δάσος Πάφου, Ακρωτήρι Λεμεσού, Μοναγρούλλι, Πρόδρομο, Μαχαιρά, Ξυλοφάγου, Λιοπέτρι, Κάβο Γκρέκο, Τσέρι, Αθαλάσσα, Λευκωσία, Κυθρέα, Κερύνεια [2,6]. Αναμφισβήτητα, λοιπόν, αυτό το όμορφο φυτό θα βρεθεί στο δρόμο μας, σε μια εξόρμησή μας. Ας το θαυμάσουμε και ας το προστατεύσουμε!

Πηγές κειμένου:

1. Στην άκρη του δρόμου, Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου, Λευκωσία 2011
2. Τα ενδημικά φυτά της Κύπρου, Συγκρότημα Τράπεζας Κύπρου, Παγκύπρια Ένωση Δασολόγων, Λευκωσία 1995.
3. https://www.mepa.org.mt/cct
4. http://www.planetefleurs.fr/Systematique/Asteraceae/Carlina_involucrata.htm
5. http://www.ekby.gr/download_files/Cha_Potami/Cha-Potami_Prosxedio_keimenodiavoulefsis.pdf
6. http://www.visitpafos.org.cy/Akamas_peninsula_gr.aspx

Πηγή φωτογραφίας:
Τα ενδημικά φυτά της Κύπρου, Συγκρότημα Τράπεζας Κύπρου, Παγκύπρια Ένωση Δασολόγων, Λευκωσία 1995.