Ποταμοί της Κύπρου: Ποια τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν;

Οι επιφανειακοί και υπόγειοι υδάτινοι πόροι της Κύπρου, είναι περιορισμένοι λόγω του ξηρού και θερμού κλίματος, του ανάγλυφου, της γεωλογίας, της μικρής έκτασης του νησιού και της ανομοιόμορφης κατανομής της βροχόπτωσης στις διάφορες περιοχές της. Στην κατηγορία των επιφανειακών υδάτινων πόρων περιλαμβάνεται το σύνολο των νερών των ποταμών, των λιμνών, των ελών, των πηγών και των φραγμάτων [1].

Τα υπόγεια νερά είναι αποθηκευμένα μέσα σε υδροφόρα στρώματα του υπεδάφους. Οι υπόγειοι υδάτινοι πόροι είναι μεγάλης σημασίας ιδιαίτερα για τη γεωργική ανάπτυξη όπου κατά τους καλοκαιρινούς μήνες μεγάλες γεωργικές εκτάσεις αρδεύονται με άντληση από τα υπόγεια νερά [1,2].

Όσον αφορά τους ποταμούς του νησιού μας οι περισσότεροι ρέουν για 3 με 4 μήνες το χρόνο και στερεύουν κατά τους υπόλοιπους. Εξαίρεση αποτελούν ορισμένα τμήματα των ποταμών Ξερού, Διαρίζου, Καργώτη, Μαραθάσας, Κούρη και Γερμασόγειας, τα οποία βρίσκονται σε μεγάλο υψόμετρο στη περιοχή του Τροόδους και έχουν συνεχή ροή [1,2].

Αξίζει να αναφερθεί ότι οι μεγαλύτεροι σε μήκος ποταμοί της Κύπρου, είναι ο Πεδιαίος με μήκος 98 χιλιόμετρα και ακολουθούν οι ποταμοί Γιαλιάς με 88 χιλιόμετρα, ο Σερράχης με 55 χιλιόμετρα, ο Διαρίζος με 42 χιλιόμετρα, ο Ξερός Ποταμός με 41,5 χιλιόμετρα και η Έζουσα με 41 χιλιόμετρα [2].

Η χημεία του νερού των ποταμών εξαρτάται από την ατμόσφαιρα, από τα πετρώματα μέσα από τα οποία ταξιδεύει και από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Η χημεία του νερού έχει μεγάλη επίπτωση στην οικολογία τόσο χλωρίδας και της πανίδας που φιλοξενούν όσο και στις χρήσεις που μπορεί να έχει το νερό του ποταμού. Η χημική κατάσταση των νερών των ποταμών της Κύπρου, συγκριτικά με άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, είναι καλή εκτός από μερικές μεμονωμένες εξαιρέσεις [2-5].

Με βάση στοιχεία του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων τις χρονιές 2006-2009, το 31.5% των  ποτάμιων σωμάτων του τόπου μας που μελετήθηκαν κατατάχθηκαν στην κατηγορία καλή οικολογική κατάσταση, 35.2% στη μέτρια, 7.4% στην ελλιπή, 1.4% στην κακή και 24.5% δεν υπήρξαν τα δεδομένα για την κατηγοριοποίηση τους. Όσον αφορά τη χημική κατάσταση των ποτάμιων σωμάτων το 71% βρίσκεται σε καλή χημική κατάσταση και μόλις το 4% σε χημική κατάσταση κατώτερη της καλής, που αντιστοιχεί στο 4,7% του συνολικού μήκους των ποτάμιων σωμάτων [3-5].

Οι κυριότερες απειλές για τα ποτάμια της Κύπρου είναι τα αστικά λύματα, τα κτηνοτροφικά απόβλητα από κτηνοτροφικές μονάδες, τα βιομηχανικά απόβλητα και τα απόβλητα από μεγάλες τεχνικές εγκαταστάσεις. Επίσης πηγές ρύπανσης είναι και οι χώροι διάθεσης στερεών αποβλήτων και οι διηθήσεις και απορροές από αγροτικές δραστηριότητες [5].

Εμείς όμως οι απλοί πολίτες τί μπορούμε να κάνουμε για να αποτρέψουμε την περαιτέρω ρύπανση των ποτάμιων σωμάτων της Κύπρου; Η προστασία των φυσικών οικοτόπων καθώς και της χλωρίδας και πανίδας του νησιού μας, ξεκινά από τον καθέναν από εμάς, και από τον τρόπο που συμπεριφερόμαστε καθημερινά. Όλο και περισσότερο, κάθε απόφαση μας, ατομική ή μέσα στην οικογένεια μας, στην εργασία ή στο σχολείο μας έχει σημαντικό αντίκτυπο στο φυσικό περιβάλλον. Οι καθημερινές μας συνήθειες θα καθορίσουν πώς θα είναι ο πλανήτης μας, αλλά και τι περιβάλλον θα παραδώσουμε στις επόμενες γενιές. Ας αποφύγουμε τη ρύπανση των ποταμών με σκουπίδια και τοξικές ουσίες. Ας προτιμήσουμε τη βιολογική γεωργία αποφεύγοντας έτσι τη χρήση χημικών λιπασμάτων που δηλητηριάζουν το έδαφος, το υπέδαφος και τα νερά της Κύπρου. Ας συμμετέχουμε ενεργά σε εκστρατείες ενημέρωσης για την σημαντικότητα διατήρησης υψηλής ποιότητας νερού στα υδατικά οικοσυστήματα.  Μπορούμε; 

ΠΗΓΕΣ:

[1] http://www.livepedia.gr/
[2] Συνέντευξη από Δρ Χαράλαμπο Δημητρίου (Υδρολόγος, στο Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων), Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, 2012

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ:

Κούρης ποταμός – Λεμεσός, Φωτογραφία Αυγούστα Στυλιανού
Available at: http://www.hellenicaworld.com/