Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας & Εκπαίδευσης – Κυκπεε
Σχετικές Σελίδες
Όνομα: Ξισταρκά
Επιστημονικό όνομα: Cistus creticus
Οικογένεια: Cistaceae
Περιγραφή: Ο Διοσκουρίδης, στο σύγγραμμα του «Περί ύλης ιατρικής» αναφέρει ότι στη Κύπρο «…Υπάρχει και άλλο είδος κίσθου, το οποίο αποκαλείται από μερικούς λήδον…» περιγράφοντας την ευρέως διαδεδομένη στην Κύπρο Ξισταρκά. Η Ξισταρκά ή ο Κίστος ο Κρητικός όπως είναι γνωστό το φυτό στην Ελληνική γλώσσα αποτελεί ένα πολύ κοινό είδος με σχεδόν καθολική εξάπλωση στο νησί. Ανήκει στην οικογένεια των Κιστίδων (Cistaceae) και το επιστημονικό όνομα του είναι Cistus creticus παραπέμποντας στο φυτό «κίσθος» που περιγράφει ο Θεόφραστος και στο γεγονός ότι τα δείγματα για την περιγραφή του είχαν συλλεχθεί από την Κρήτη. Στην Κύπρο, το φυτό είναι επίσης γνωστό με τις ονομασίες λουβιδκιά, λεούτιν ή λαδανιά εξαιτίας του λάδανου, της αρωματικής ουσίας που παράγει. Το λάδανο αποτέλεσε σημαντικό υλικό για την αρωματοποιία και την σαπωνοποιία λόγω της γλυκιάς και ευχάριστης οσμής που αναδύει. Η μέθοδος συλλογής από την αρχαιότητα μέχρι και τις αρχές του 20ου αι. δεν έχει διαφοροποιηθεί και βασιζόταν κυρίως στην χρήση αιγών και άλλων κοπαδιών. Συγκεκριμένα, κατά την Άνοιξη και το Καλοκαίρι οι βοσκοί οδηγούν τα κοπάδια τους σε περιοχές που αφθονεί το φυτό και το λάδανο κολλά στο τρίχωμα των ζώων. Τα ζώα στη συνέχεια κουρεύονταν και το μαλλί βράζεται σε ζεστό νερό ώστε να συλλεχτεί η αρωματική ουσία. Το έλαιο αυτό έχει χρησιμοποιηθεί επίσης και ως υποκατάστατο του σαπουνιού αφού όταν βραστεί με τα ρούχα παρατηρείται έντονος αφρισμός που απομακρύνει τις ακαθαρσίες από τα ρούχα. Επιπρόσθετα, παλαιότερα το λάδανο είχε περιγραφεί από τον Διοσκουρίδη ως υλικό για δημιουργία επαλείμματος κατά της τριχόπτωσης ενώ παράλληλα χρήση του παρατηρείται στην παρασκευή του άγιου μύρου και θυμιαμάτων. Τέλος, τα νεαρά άνθη του φυτού χρησιμοποιούνται για την παρασκευή τσαγιού το οποίο παρουσιάζει φαρμακευτικές ιδιότητες ως προς την μείωση των επιπέδων χοληστερόλης στο αίμα.
Χαρακτηριστικά: Η Ξισταρκά χαρακτηρίζεται ως αειθαλής θάμνος ύψους μέχρι 150m που καλύπτεται από τρίχωμα και είναι χρώματος έντονου πράσινου. Τα ροζ άνθη εμφανίζονται Φεβρουάριο – Ιούνιο και έχουν στήμονες έντονου κίτρινου χρώματος δημιουργώντας έτσι μια έντονη και όμορφη αντίθεση. Εντοπίζεται σε πετρώδεις περιοχές, πλαγιές, δάση και θαμνώνες και σε υψόμετρο από 0-1800m.
Προστασία:
Παρόλο που το φυτό αυτό είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο στο νησί μας εντούτοις οφείλει ο καθένας ξεχωριστά να σεβαστεί και να προστατεύσει τους φυσικούς οικοτόπους του φυτού αυτού περιορίζοντας κάθε παρέμβαση που θα μπορούσε να αποβεί επιζήμια για αυτό το τόσο ιστορικό και ευεργετικό φυτό. Μπορούμε;
Πηγές:
[1] Τσιντίδης, Τ., Χατζηκυριάκου, Γ., Χριστοδούλου, Χ. (2002). Δέντρα και Θάμνοι στην Κύπρο. Λευκωσία: Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη – Φιλοδασικός Σύνδεσμος Κύπρου. [2] Χατζηκυριάκου, Γ.,2007: Αρωματικά και Αρτυματικά Φυτά στην Κύπρο. Από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα. Λευκωσία 2007 [3] http://www.pelion-paths.gr/Pelion-species.aspx?ln=gr&ID=371 [4] Υλικό Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης – Το Σπίτι του Μέλλοντος Στηρίζεται στις Χρήσεις του Παρελθόντος – Τα Φυτά στην Παράδοση της Κύπρου. – ΚΥ.Κ.Π.Ε.Ε.
Πηγή Φωτογραφίας:
